Jedna fontanna szczęścia nie daje. Recenzja książki: Nicklas Brendborg, „Klucz do nieśmiertelności”
Celebryci są piękni, zdrowi i szczęśliwi – w każdym razie tak wydaje się tym, którzy próbują naśladować wszystkie zwyczaje i wybory konsumenckie swoich idoli. Liczą na to, że dzięki temu uda im się osiągnąć pożądaną sylwetkę czy podziwianą urodę. Instagramerka pije zielony koktajl z chlorellą – pijmy i my. Znana aktorka korzysta z „lewatywy z ozonu” – widać, to pomaga. Influencer wystawia nagie krocze do słońca – może faktycznie czerpie tą drogą energię. Wszystkie te działania (poza tym, że niektóre są potencjalnie niebezpieczne) naśladują jednak jedynie korelację, a nie odtwarzają związek przyczynowo-skutkowy. Nawet jeśli faktycznie krzewiciele tych praktyk mają coś, czego i my pragniemy (np. szczupłą figurę), to nie jest powiedziane, że osiągnęli to właśnie dzięki temu jednemu polecanemu czynnikowi. Na przykład, za ich niskie BMI mogą odpowiadać codzienne treningi z trenerem personalnym. Albo to, że ciało jest ich „pracą”, dlatego poświęcają mu znacznie więcej czasu i uwagi, niż przeciętna osoba, która traktuje ćwiczenia jako dodatek do życia, a nie jego główny składnik. Vide trenerki czy influencerki sportowe, które miesiąc po porodzie prezentują fanom perfekcyjnie wyrzeźbione, płaskie podbrzusza.
Podobne zasady rządzą również innymi korelacjami. Wiemy na przykład, że osoby wykształcone istotnie częściej noszą okulary, niż ludzie, których edukacja formalna była krótka. Nie znaczy to, że założenie tego przedmiotu na nos wtłoczy do głowy wiedzę lub włoży do szuflad dyplomy z uczelni. Takie samo błędne wnioskowanie o przyczynach zdarzeń towarzyszy nam, gdy myślimy o długowieczności – zauważa Nicklas Brendborg, autor książki „Klucz do nieśmiertelności”.
Jak długo jeszcze będziemy pytać stulatki i stulatków, jaki jest ich sekret? Trudno oczekiwać, że odpowiedzą: „to zestaw setek czynników genetycznych, środowiskowych i społecznych, a do tego dobra opieka medyczna w ostatnich dekadach życia, szczepienia ochronne oraz woda pitna bez przecinkowca cholery”. Dziś wiemy już, że dużo wiarygodniejszych odpowiedzi udzielą nam nie wyznania pojedynczych osób – choćby najzdrowszych i najszczęśliwszych – lecz gigabajty danych, które możemy weryfikować zaawansowanymi metodami statystycznymi. Owszem, ta druga opcja jest znacznie nudniejsza (i to nie tylko dla odbiorców tych treści, ale też dla autorów odpowiedzialnych za obliczenia). Zdrowe żywienie, regularna aktywność fizyczna i unikanie używek też są nudniejsze od sekretnej fontanny młodości – jednego, cudownego środka, który wyleczyłby ze wszystkiego i pozwoliłby żyć wiecznie. A jednak to te pierwsze mają udowodnioną skuteczność. Co w przypadku tej drugiej? Cóż, dowodów na jej efektywność wciąż nie udało się odnaleźć.
Cieszy to, że autor „Klucza do nieśmiertelności” zdaje sobie z tego sprawę i podchodzi do tematu długowieczności z dużą dozą ostrożności. Sam tytuł książki wywołuje pewną nieufność – czy będzie to kolejny poradnik, który postawi na piedestale cherry picking? Skupi się na jednym badaniu z lat 50., do którego włączono 15 osób wypełniających ankiety, a pominie wielkie cielska metaanaliz z ostatnich lat, uwzględniających tysiące danych? Nie, całe szczęście nie. Choć w każdym z rozdziałów Brendborg wspomina o „przełomowych” danych, które miały zwiastować narodziny i zmartwychwstanie naszej drugiej młodości, ostatecznie wychodzi ze starcia z proroctwem obronną ręką. I przestrzega przed zbyt pochopnymi konkluzjami.
|
|
„Klucz do nieśmiertelności. Natura i jej sposoby na długowieczność” |