Odczuwanie stresu zależy od płci

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Naukowcy już dawno zauważyli, że kobiety są podatniejsze na depresję, zespół stresu pourazowego i inne zaburzenia psychiczne wynikające z chronicznego stresu. Trwają badania, jakie mogą być tego przyczyny na poziomie komórkowym i genetycznym. Ostatnie wyniki – zaprezentowane przez Debrę Bangasser (Temple University) w Chicago na jesiennym zjeździe Society for Neuroscience – przeprowadzonych na zwierzętach eksperymentów wskazują, że hormony powstające w wyniku stresu wyzwalają odmienne reakcje w komórkach mózgu. I właśnie te różnice sprawiają, że kobiety są gorzej przystosowane do chronicznego stresu niż mężczyźni.

Różnice między mózgiem męskim i żeńskim pojawiają się już na wczesnych etapach życia. U panów hormony płciowe działają na mózg przed narodzinami i tuż po nich. Potem hormony płciowe wchodzą do gry w okresie dojrzewania, sygnalizując komórkom, które geny mają być włączone lub wyłączone. U kobiet to estrogen i progesteron, u mężczyzn – testosteron. Te zmiany w stężeniu hormonów mogą warunkować potem reakcję organizmu na stres.

Zespół Bangasser sprawdza m.in. wpływ estrogenu, progesteronu i testosteronu na CRH (kortykoliberyna). CRH jest i hormonem, i neuroprzekaźnikiem. Uaktywnia zachowania lękowe. Gdy zwierzęta bądź ludzie odczuwają zagrożenie lub intensywne emocje, mózg uwalnia CRH, który łącząc się potem z odpowiednimi receptorami na powierzchni docelowych komórek, zawiadamia organizm, że należy się przygotować do zagrożenia. U gryzoni wykazano różnice międzypłciowe w przypadku wspomnianych receptorów. Samice szczurów po 15-minutowym stresującym pływaniu miały więcej receptorów na komórkach docelowych niż samce. U samców receptory te ulegały przesunięciu z powierzchni neuronu do głębszych jego obszarów, dzięki czemu samce lepiej radziły sobie ze stresem. Większa liczba receptorów warunkowała zatem silniejszą odpowiedź na stres.

Receptory CRH wg Bangasser występują w różnych obszarach mózgu, m.in. w odpowiadających za emocje czy zapamiętywanie (hipokamp). Wstępne jej badania na zwierzętach wykazały, że CRH odmiennie aktywuje te rejony u obu płci. To właśnie mogłoby częściowo wyjaśniać, dlaczego kobiety gorzej adaptują się do chronicznego stresu.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.