Shutterstock
Opinie

Skrzyżowanie pierwiosnka z naparstkiem

Zagadkowy pierwiastek zadomowił się w polszczyźnie w przeróżnych odniesieniach. Pisze Jerzy Bralczyk.

Niektórzy uważają, że najpierw pojawiła się u nas pierwiastka, która do dziś oznacza kobietę po raz pierwszy rodzącą, ale to chyba mało prawdopodobne i niezgodne z odczuciem, które wybiera tu jako dawniejsze znaczenia mniej wyspecjalizowane albo, inaczej, wyspecjalizowane na więcej sposobów.

Tuwimowi wyraz pierwiastek wydawał się zabawny językowo jako dziwne skrzyżowanie „pierwiosnka” z „naparstkiem”. Do „naparstka” znaczeniowo mu daleko, ale z „pierwiosnkiem” ma wiele wspólnego, bo dawniej podobno był pierwiasnkiem – pochodząc od prasłowiańskich przymiotników prv, prvn, z oczywistym związkiem z tym, co pierw, najpierw.

Wiedza i Życie 1/2022 (1045) z dnia 01.01.2022; Na końcu języka; s. 78
Oryginalny tytuł tekstu: "Nieoczywisty pierwiastek"
Reklama