Lecą gołębie. Razem raźniej, ale drożej

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Stado ptaków lecących w równym tempie robi na nas wrażenie, a dla nich samych jest to sposób ochrony przed drapieżnikami i wzajemnej pomocy w nawigacji. Nowe badania wykazały, że gołębie płacą wysoką cenę za wspólny lot, nawet tylko we dwójkę, ale i tak wybierają tę opcję.

Niektóre ptaki, na przykład gęsi, podróżują w szyku przypominającym literę V, oszczędzając w ten sposób energię dzięki wykorzystaniu prądów powietrznych wytwarzanych przez sąsiadów. Ale w przypadku mniejszych gatunków, chociażby gołębi, które przemieszczają się w niezorganizowanych grupach, taka korzyść nie występuje. Badania przeprowadzone w 2011 roku wykazały, że gołębie lecące w zwartej grupie machają skrzydłami szybciej, a więc wkładają w lot większy wysiłek.

Aby dokładniej zbadać problem, naukowcy z University of Oxford oraz z Royal Holloway, University of London, porównali częstotliwość ruchu skrzydeł oraz tor lotu gołębi lecących pojedynczo oraz w parach. Stwierdzili, że w parze ptaki wykonują w ciągu sekundy jedno uderzenie skrzydeł więcej, co oznacza wzrost o 18%. To wyraźnie większa zmiana niż w przypadku przejścia od gromady rozciągniętej do skupionej, co badano w 2011 roku. Mimo to ptaki częściej latają w parach. Uzyskane wyniki zostały opublikowane w czerwcu 2019 r. w czasopiśmie PLOS Biology.

Autorzy uważają, że ptaki, lecąc razem, machają szybciej skrzydłami, aby poprawić kontrolę i spójność widzenia. „Latają naprawdę szybko – wyjaśnia Lucy Taylor, która kierowała badaniami. – Leci się ze znaczną prędkością i nie można w nic uderzyć, to naprawdę nie jest łatwe.” Dane z czujników, które badacze zakładali gołębiom, wykazały, że większa częstość uderzeń skrzydłami pozwala zachować większą stabilność, ale Bret Tobalske, badacz z University of Montana, podkreśla, że dopiero bardziej bezpośredni pomiar, na przykład za pomocą kamery umieszczonej na głowie ptaka, dałby jednoznaczne rozstrzygnięcie. „Uważam, że to nowatorska i ważna praca, rozszerzająca poprzednie badania” – ocenia Tobalske, który sam bada lot ptaków, ale nie uczestniczył w żadnym ze wspomnianych eksperymentów.

Taylor przewiduje, że przejście od lotu w parze do lotu w większej grupie spowoduje wyraźnie mniejszy wzrost energii zużywanej przez ptaka niż między lotem pojedynczym i lotem w parze, ponieważ poruszanie się w stadzie jedynie zwiększa wymagania, które pojawiły się w związku z lotem obok partnera. „W tym przypadku potrzebna jest koordynacja z innym ptakiem – wyjaśnia Taylor. – Kiedy ptaków przybywa, koordynacja musi być lepsza.” Taylor dodaje, że eksperyment należałoby rozszerzyć, aby sprawdzić, co się zmienia, kiedy liczebność stada rośnie.

Ale nawet lot w parze daje korzyści. Badacze stwierdzili, że gołąb, lecąc z partnerem, wybiera krótszą trasę. W parze ptakom łatwiej spostrzec zbliżającego się drapieżnika, a w razie ataku jest szansa, że to partner będzie ofiarą.

Gołębie są gotowe zapłacić wydatkiem energii za te korzyści, ponieważ, jak tłumaczy Tobalsake, „w życiu nic nie ma za darmo”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.