Genyornis newtoni zmykający przed waranem megalania. Oba zwierzęta zamieszkiwały Australię, ale wymarły krótko po przybyciu ludzi na kontynent. Genyornis newtoni zmykający przed waranem megalania. Oba zwierzęta zamieszkiwały Australię, ale wymarły krótko po przybyciu ludzi na kontynent. Peter Trusler
Środowisko

Jak człowiek pożarł plejstoceńskiego nielota

Wkrótce po przybyciu do Australii ludzie zaczęli się objadać wielkimi, ważącymi 1,5 kg jajami zwierzęcia o nazwie Genyornis newtoni, doprowadzając do jego wymarcia.

Dorosły Genyornis newtoni ważył 250 kg, miał 2 m wysokości, potężne kończyny dolne i zredukowane skrzydła. Australię zamieszkiwał przez 1,5 mln lat, aby zniknąć w ciągu paru tysięcy lat. Należał do przedstawicieli tamtejszej megafauny plejstoceńskiej. Choć nie latał, radził sobie świetnie na antypodach. Prawdopodobnie był wszystkożerny, co oznacza, że nie gardził też dietą mięsną. Odpowiadały mu zarówno lasy, jak i otwarte przestrzenie.

Niestety, złote czasy dla Genyornisa skończyły się z chwilą pojawienia się na kontynencie ludzi. Było to 60 tys. lat temu. Badania opublikowane w maju w „PNAS” potwierdzają, że przybysze byli amatorami jaj składanych przez wielkie nieloty. Śledztwo zaczęło się kilka lat temu, gdy na południu kontynentu w miejscu zwanym Wood Point paleontolodzy natrafili na skamieniałe skorupki wielkich jaj. Według szacunków mogły one ważyć nawet 1,5 kg. Na ich powierzchni zachowały się ślady nadpalenia sugerujące, że przed zjedzeniem jaja były poddawane obróbce cieplnej, zapewne gotowane.

Naukowcy doszli do wniosku, iż jaja należały do Genyornisa, ale pewności nie mieli. Aby to potwierdzić, przeprowadzili szczegółowe analizy chemiczne. Kawałki skorupek sproszkowali, a następnie porównali zidentyfikowane w nich sekwencje białek z sekwencjami białek należących do najbliższych współczesnych krewniaków wielkiego nielota, wśród których są… kaczki. Jaja faktycznie należały do Genyornisa, który żył 55–50 tys. lat temu. Wprawdzie nie ma dowodów, że pierwsi ludzie na kontynencie polowali na te ptaki, ale mogli podkradać im jaja, przyczyniając się w ten sposób do zagłady gatunku.

Wiedza i Życie 7/2022 (1051) z dnia 01.07.2022; Sygnały; s. 10
Oryginalny tytuł tekstu: "Jajożercy z antypodów"

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną