Rybie ucho, które pamięta wieki

Otolity – maleńkie „kamienie uszne” ukryte w głowach ryb pełnią funkcję podobną do ludzkiego błędnika – pomagają utrzymać równowagę i orientację w wodzie. Zbudowane są głównie z węglanu wapnia, rosną przez całe życie, odkładając się warstwa po warstwie. Każdy dzień, każda zmiana temperatury, zasolenia czy dostępności pokarmu zostawia w nich mikroskopijny ślad.

Zespół biologów z Universiteit Utrecht postanowił odczytać te naturalne archiwa, analizując zarówno współczesne, jak i liczące kilka tysięcy lat struktury czarnej babki (Gobius niger) z północnego Adriatyku. W badaniach zastosowano mikroskopię elektronową z użyciem wstecznie rozproszonych elektronów (BSE) – technikę o wyjątkowo wysokiej rozdzielczości, pozwalającą uchwycić najdrobniejsze różnice w budowie i składzie mineralnym. W odróżnieniu od klasycznych metod optycznych umożliwia ona zobaczenie mikroskopijnych warstw wzrostu niewidocznych w zwykłym świetle. Dzięki temu w materiale kopalnym udało się zarejestrować aż o 250 proc. więcej przyrostów niż przy użyciu tradycyjnych metod. Każdy z tych delikatnych pierścieni odpowiada krótkiej jednostce czasu – dobie, a czasem jednej, stresującej chwili lub zmianie warunków środowiskowych – tworząc niezwykle precyzyjny zapis rytmu życia ryby.

Przez długi czas sądzono, że w skamieniałościach tak drobne szczegóły giną bezpowrotnie. Tymczasem najnowsze obrazy dowodzą, że nawet po upływie tysięcy lat w tych wapiennych strukturach wciąż można dostrzec delikatne, wewnętrzne wzory, które nie uległy działaniu czasu. Co więcej, liczba widocznych przyrostów nie zależy ani od wieku próbki, ani od stopnia jej zachowania. Wystarczy odpowiednio dobrana energia wiązki elektronów i cierpliwość, by zobaczyć to, co przez stulecia pozostawało ukryte.

Dzięki tym badaniom można dziś porównywać tempo wzrostu i warunki życia ryb współczesnych z tymi, które pływały w morzach przed tysiącami lat. Otwierają one nowe możliwości dla paleobiologów i ekologów badających zmienność morskich ekosystemów i tempo dawnych procesów biologicznych.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.