U pawianów – podobnie, jak u ludzi – występuje selekcja przeciwko tzw. introgresji (genetycznym domieszkom innych gatunków), skutkująca niewielkim odsetkiem hybryd. U pawianów – podobnie, jak u ludzi – występuje selekcja przeciwko tzw. introgresji (genetycznym domieszkom innych gatunków), skutkująca niewielkim odsetkiem hybryd. Shutterstock
Środowisko

Naczelne niechętnie tworzą hybrydy

Dlaczego mimo wielu krzyżowań, gatunki naczelnych pozostają „stabilne”? Trwające pół wieku badania pawianów rzucają na tę kwestię nowe światło.

Ludzie z gatunku Homo sapiens sapiens oraz neandertalczycy krzyżowali się ze sobą relatywnie często. Nie był to wyjątek ani wśród przedstawicieli rodzaju Homo, ani w ogóle wśród naczelnych. Nie tylko wymarłe hominidy, ale też współcześni przedstawiciele małp człekokształtnych krzyżują się międzygatunkowo. Uczeni uważają, że badając naszych żyjących krewnych będziemy w stanie odpowiedzieć na pytania związane z naszą własną przeszłością ewolucyjną.

Dowiemy się być może, dlaczego u naczelnych mimo tak wielu krzyżowań, gatunki nadal pozostają taksonomicznie stabilne i nie tworzą hybryd. Owszem, w naszym DNA znajdują się geny będące spuścizną po neandertalczykach, ale stanowią one jedynie niewielki odsetek – nie jesteśmy typowymi hybrydami H. sapiens sapiens i H. sapiens neanderthalensis. Podobnie jest w przypadku pawianów. Te oliwkowe (Papio Anubis) oraz masajskie (P. cynocephalus) krzyżują się ze sobą od wielu pokoleń. Jednakże hybryd jest niewiele.

Praca opublikowana właśnie w „Science” być może przybliża do rozwiązania tej zagadki. Autorzy badali wspomniane gatunki pawianów od pięciu dekad. Analizowali je pod kątem genetycznym, behawioralnym, demograficznym. Wynikły z tego zaskakujące obserwacje.

Owszem, potwierdzono, że u pawianów – podobnie, jak u ludzi – występuje selekcja przeciwko tzw. introgresji (genetycznym domieszkom innych gatunków), skutkująca niewielkim odsetkiem hybryd. Nie potwierdzono jednak wcześniejszych hipotez dotyczących przyczyn tego zjawiska. W przeszłości sądzono, że introgresje są eliminowane, ponieważ wprowadzane „z zewnątrz” allele zaburzają regulację genów „gospodarza”. Jednak autorzy najnowszej pracy nie znaleźli żadnych na to dowodów. Przeciwnie, analizowane przez nich mieszańce międzygatunkowe nie wykazywały żadnych widocznych objawów gorszego dostosowania.

Jaka jest zatem przyczyna tak wysokiej integralności taksonomicznej? Autorzy artykułu z „Science” sugerują, że decydującą rolę mogą tu pełnić subtelne, ale sumujące się kwestie. Na przykład kojarzenie selektywne, polegającego na tym, że „swój rozpozna swego” (osobniki chętniej krzyżują się z partnerami, którzy są do nich podobni). Druga potencjalna przyczyna to niekompatybilność hybryd: jeśli nawet spółkują ze sobą, to nie są płodne. Możliwe też, że kluczową rolę odgrywa tu nie selekcja genetyczna, lecz ekologiczna. Niektóre analizy sugerują, że pawiany oliwkowe i masajskie zajmują odmienne nisze klimatyczne – może więc oba gatunki żyją osobno.

Wygląda więc na to, że – jak to często w ewolucji bywa – przyczyny zjawiska nie zawsze muszą być spektakularne. Wystarczy, że będą się konsekwentnie nawarstwiały przez dłuższy czas.

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną