Duszne morza

W Sekcji Archeo w Pulsarze prezentujemy archiwalne teksty ze „Świata Nauki” i „Wiedzy i Życia”. Wciąż aktualne, intrygujące i inspirujące.

Dotychczasowe największe masowe wymieranie w dziejach Ziemi czasem określa się jako „matkę wszystkich wymierań”, ponieważ wymiotło ono około 70% życia na lądach i 95% w oceanach. Naukowcy od dawna jako głównego winowajcę stojącego za tą katastrofą znaną jako masowe wymieranie z przełomu permu i triasu, czyli sprzed 252 mln lat, wskazują intensywną aktywność wulkanów na terenie obecnej Syberii. Najnowsze badania wskazują na szczegóły tego zabójczego mechanizmu, przynajmniej w przypadku organizmów morskich. Okazuje się, że na całej planecie oceany zostały pozbawione tlenu, przez co całe ekosystemy się udusiły.

Już wcześniej badacze podejrzewali, że za zniszczenie życia w morzach odpowiedzialna była anoksja, czyli brak tlenu. Dane potwierdzające tę hipotezę pochodzą ze skał uformowanych w pradawnym Oceanie Tetydy, ale stanowił on zaledwie 15% mórz świata. To nie wystarczy, by powiedzieć coś pewnego na temat całego świata oceanów, twierdzi Feifei Zhang, geochemik z Arizona State University, który kierował najnowszym projektem.

W odróżnieniu od wcześniejszych, „nasze dane wskazują na gwałtowną, globalną intensyfikację anoksji mórz w trakcie masowego wymierania z przełomu permu i triasu” – dodaje Zhang. Kluczem do dokonanego przez jego zespół odkrycia, które opublikowano w kwietniu (2018) na łamach „Geology”, była nowa metoda wykorzystująca pomiary poziomu uranu w skałach pozwalające na wnioskowanie o dawnych stężeniach tlenu w oceanie. Pozwoliło wykryć wskazówki w skałach z Japonii, które uformowały się mniej więcej w czasie wymierania, w samym środku Panthalassy, czyli wszechoceanu obejmującego wówczas większą część naszej planety i zawierającego większość jej słonej wody. „Najbardziej ekscytujący jest ten […] globalny ślad, który dostrzegli” – mówi Gregory Brennecka, geochemik z Universität Münster, który nie brał udziału w badaniach.

Odkrycia te mogą mieć szczególne znaczenie obecnie, ponieważ najprawdopodobniejszą przyczyną anoksji były zmiany klimatyczne spowodowane przez syberyjskie wulkany wyrzucające do atmosfery dwutlenek węgla. A dziś, gdy działania człowieka podgrzewają planetę, w oceanach znajduje się mniej tlenu niż kilkadziesiąt lat temu. Brennecka ostrzega przed spekulowaniem o przyszłości, ale dodaje: „Wydaje mi się dość oczywiste, że gdy w oceanach zachodzą zmiany na dużą skalę, organizmy umierają”.

Dziękujemy, że jesteś z nami. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża wyselekcjonowane badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.