Czy wodorosty przetrwają w cieplejszym klimacie?
Podczas swobodnego nurkowania, którego celem było fotografowanie lasów wodorostów wzdłuż brzegów Kalifornii, doświadczyłem na sobie krańca życia – tej ulotnej natury pojedynczego oddechu, ograniczeń własnych płuc. Lasy wodorostów również mają swój próg wytrzymałości. Te olbrzymie podwodne dżungle, rozwijające się w złociste wstęgi unoszone przez pływy morskie, wydychają tlen podtrzymujący życie, pochłaniają węgiel, dają schronienie innym organizmom, chronią wybrzeża i stanowią fundament wielu morskich ekosystemów. Jednakże fale upałów, choroby powodujące zagładę rozgwiazd, spadek populacji wydr morskich oraz eksplozja jeżowców zdziesiątkowały zarośla wodorostów wzdłuż brzegów Ameryki Północnej, pozostawiając pod powierzchnią wody bezludne krajobrazy: pozbawione życia skalne grzędy i progi, jeśli nie liczyć jeżowców pożerających wodorosty. W niektórych miejscach w ciągu zaledwie 10 lat zniknęło ponad 90% takich wodorostów. Rdzenni mieszkańcy tych terenów, którzy doskonale rozumieją znaczenie tych podwodnych zagajników jako azylów dla zwierząt, określają wodorosty „tętnicami oceanu” przynoszącymi życie z prądami morskimi. Teraz jednak ta ich funkcja słabnie.
Mimo to naukowcy patrzą na lasy wodorostowe nie tylko jak na ofiarę zmian klimatu, lecz także jak na ocaleńców. „Zanurzenie się w las wodorostów jest jak zapadnięcie w sen – mówi Sara T. Gonzalez z Woods Hole Oceanographic Institution. – Zostawmy jednak na boku magię wodorostów – to co naprawdę motywuje mnie do badań, to ich podwójne znaczenie, jako kluczowego siedliska dla ryb i bezkręgowców oraz jako cenionego przez ludzi surowca.”
Zespół Gonzalez koncentruje się na niezwykłej odporności zapisanej w DNA wielkich wodorostów. W niedawnym badaniu opublikowanym w „Journal of Applied Phycology” naukowcy zidentyfikowali szczepy listownicy cukrowej (Saccharina latissima) z naturalnymi adaptacjami genetycznymi, które pozwalają przetrwać wzrost temperatury oceanów. Krzyżując gametofity tolerujące wysoką temperaturę – są to mikroskopijni prekursorzy dorosłych wodorostów, jak również innych glonów i roślin – z różnych gatunków, uzyskali organizmy, które doskonale radziły sobie w warunkach stresu cieplnego. Ponieważ gametofity odgrywają kluczową rolę w rozmnażaniu wodorostów, a odporność zdaje się przechodzić na potomstwo, osiągnięcie to może przyczynić się zarówno do przywracania dzikich lasów wodorostów, jak i do rozwoju ich hodowli.
Implikacje wykraczają poza jeden gatunek. W oceanach całego świata – od mglistych brzegów północno-zachodniego Pacyfiku po szalone wiry wokół Tasmanii – lasy wodorostów znikają, ale zarazem w ich własnych komórkach może się znajdować plan ocalenia. „Wszystkie wodorosty mają taki sam cykl życiowy” – tłumaczy Gonzalez, więc ta wiedza – o odpornych na stres termiczny liniach rozwojowych i zarodnikach – powinna się rozprzestrzeniać. Każde nowe odkrycie przybliża naukowców do uratowania lasów wodorostowych nie w jednym, ale w wielu morzach, i przywrócenia podwodnych gęstwin, które znów tchnęłyby życie w oceaniczne prądy przybrzeżne.