Droga do gigantyzmu, czyli mało spektakularny start drzew i lasów

Bohaterem tej historii jest Horneophyton lignieri — organizm sprzed ok. 407 mln lat, znany ze znakomicie zachowanych skamieniałości z Rhynie Chert w Szkocji. Na pierwszy rzut oka nie robi wrażenia: niewielki, pozbawiony liści i prawdziwych korzeni, przypomina raczej prostą, zieloną wykałaczkę niż przodka przyszłych lasów. A jednak to właśnie w jego wnętrzu kryje się klucz do zrozumienia, jak rośliny zaczęły zdobywać wysokość.

Aby osiągnąć większe rozmiary, zieloni pionierzy musieli rozwiązać podstawowy problem logistyczny: dostarczyć wodę i sole mineralne z podłoża do najwyższych partii ciała oraz rozprowadzić produkty fotosyntezy tam, gdzie są potrzebne. Współczesne drzewa radzą z tym sobie dzięki dwóm wyspecjalizowanym układom przewodzącym – ksylemowi i floemowi. Ksylem nie tylko transportuje wodę, lecz także pełni funkcję konstrukcyjną, tworząc sztywne rusztowanie podtrzymujące całą roślinę i pozwalające jej utrzymać własny ciężar na dużej wysokości. Przez lata wydawało się oczywiste, że to właśnie pojawienie się takich struktur umożliwiło pionowy wzrost.

Analiza mikroskopowa Horneophytona burzy jednak ten prosty scenariusz. Zamiast wyraźnego podziału na „rurki wodne” i „rurki cukrowe” w jego tkankach odkryto komórki transferowe, zdolne do jednoczesnego przenoszenia wody i substancji odżywczych. Było to rozwiązanie prymitywne, lecz funkcjonalne: pozwalało unieść się ponad powierzchnię gruntu, ale bez zdrewniałego rusztowania narzucało twardy limit rozmiarów – co najwyżej do ok. 30 cm wysokości. Był to etap przejściowy – biologiczny eksperyment, w którym ewolucja testowała nową infrastrukturę. Dopiero późniejsze rozdzielenie funkcji i rozwój wyspecjalizowanych tkanek przekształciły ten prowizoryczny system w fundament, na którym mogły wyrosnąć prawdziwe roślinne olbrzymy.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.