Najważniejsze w 2023 roku według Agnieszki Krzemińskiej
Odkrycia płatnerskie
Ten rok był w nie wyjątkowo bogaty. Najpierw w Bawarii w grobie sprzed 3,3 tys. lat, w którym znajdowały się szczątki mężczyzny, kobiety i dziecka, znaleziono niezwykły miecz z brązu. Był w tak doskonałym stanie, że aż błyszczał, co jest niemal niespotykane. To sytuacja wyjątkowa także dlatego, że olbrzymia większość znalezionej broni trafia w ręce poszukiwaczy i ginie na czarnym rynku handlu zabytkami. Ten miecz będzie starannie przebadany i trafi do muzeum.
Do kolejnego interesującego odkrycia doszło w jaskini na Pustyni Judzkiej: izraelscy archeolodzy natrafili tam na kilka mieczy sprzed 1,9 tys. lat. Trzy to spathy o długości ponad 60 cm z zachowanymi nawet drewnianymi pochwami.
W Japonii, w kopcu grobowym Tomiomaruyama w mieście Nara, archeolodzy znaleźli zaś dakonen, czyli olbrzymi miecz liczący 2,3 m długości i mający lekko wygięte ostrze, który zapewne służył celom ceremonialnym i miał za zadanie odstraszać demony. Czytajcie tutaj.
Nam w tym roku ta biała broń nie kojarzy się najlepiej, ze względu na aferę związaną z „mieczem Rydzyka”, którego autentyczność jest więcej niż wątpliwa.
Ciekawostki historyczne
W tej kategorii godne uwagi jest odkrycie, do jakiego doszło w Rzymie pod renesansowym Palazzo della Rovere. Archeolodzy odsłonili tam pozostałości prywatnego teatru Nerona – budowli znanej do tej pory jedynie z tekstów. Odkrycie ma o tyle duże znacznie, że na deskach tego teatru z marmurowymi kolumnami i tynkiem zdobionym złotymi liśćmi występował sam cesarz-artysta, co było jedną z głównych przyczyn nienawiści, jaką żywili do niego senatorowie i przyczyna powstania jego czarnej legendy.
Niezawodne były w tym roku Pompeje – dzięki nim udało się dowiedzieć więcej o życiu niewolników w starożytnym Rzymie. Niektórzy mieli co prawda swoje pokoje i w miarę wygodne łóżka, ale inni wraz ze zwierzętami pracowali w kieracie zamknięci w ciasnych pomieszczeniach bez dostępu światła. Dowiodło tego odkrycie piekarni-więzienia.
Ważne dziejowo
Takimi są na pewno tegoroczne znaleziska z Afryki i Syberii. Badania nad rzeką Kalambo w Zambii dowiodły, że homininy umiały budować drewniane konstrukcje już pół miliona lat temu. Archeolodzy znaleźli bowiem pozostałości drewnianych platform, które – najprawdopodobniej – stanowiły elementy przeprawy przez rzekę. Czytajcie tutaj.
Odkrycie na Syberii ufortyfikowanych osad łowców-bieraczy po raz kolejny zmusza do rezygnacji z liniowego pojmowania ewolucji dziejów. Okazało się bowiem, że konflikty między ludźmi wcale nie rozpoczęły się w momencie, gdy stali się rolnikami, a warownie zaczęto budować wcześniej, niż pojawiły się nadwyżki z rolnictwa. Czytajcie tutaj.
Możemy być pewni, że przyszły rok przyniesie kolejne potwierdzenia, że przeszłość była znacznie bardziej złożona i ciekawa niż się wydawało.