„Brakujące” dziewczynki: zjawisko także europejskie

Pod względem przeżywalności w okresie płodowym dziewczynki mają naturalną „biologiczną” przewagę nad chłopcami – dowiodły badania opublikowane w 2018 r. w PNAS. Z danych wynikło, że większość martwych urodzeń i poronień historycznie dotyczyło chłopców. Byli oni również bardziej podatni na choroby, a już w dorosłości gorzej niż kobiety znosili okresy głodu. Mimo to bezdyskusyjnym faktem jest powodowane względami kulturowymi preferowanie synów w Chinach, Indiach i innych krajach Azji Południowo Wschodniej (np. poprzez selektywne aborcje). Zjawisko to nagłośnił kilka dekad temu indyjski ekonomista Amartya Sen, pisząc o milionach „brakujących” dziewczynek.

Dotychczas uważano, że jest to fenomen ściśle związany z kulturami azjatyckimi, niemający odpowiednika w Europie. Autorzy projektu „Missing Girls in Historical Europe” dowodzą, że jest inaczej.

Szefem tej inicjatywy jest Francisco Beltrán Tapia historyk gospodarczy z Norwegian University of Science and Technology. Kilka lat temu analizował on dane na temat obowiązku szkolnego w XIX-wiecznej Hiszpanii i zauważył wyraźną różnicę między liczbą uczniów i uczennic. To było punktem wyjścia do rozszerzenia badań na inne kraje.

Badacze przyjrzeli się danym z archiwów rządowych oraz kościelnych pod kątem wielkości populacji chłopców i dziewczynek w różnych europejskich krajach w latach 1700–1950. Okazało się, że szczególnie na południu kontynentu – w Grecji, Hiszpanii, Włoszech – dysproporcje na korzyść dzieci płci męskiej bywały zaskakująco duże, a zjawisko to dodatkowo nasilało się w okresach, kiedy pogarszały się warunki życia. Na przykład w Grecji w latach 1861–1920 przeżywalność dziewczynek była o 5 proc. niższa niż chłopców.

Przyczyny są różnorodne i wiążą się zarówno z kwestiami społecznymi (patriarchalne stosunki wewnątrz rodzin), jak i ekonomicznymi (ów fenomen dotyka przede wszystkim tradycyjne społeczeństwa podlegające procesom modernizacji).

Dziewczynki umierały częściej przede wszystkim podczas ekonomicznych kryzysów albo okresów głodu, bo chłopcy byli przez swoje rodziny traktowani priorytetowo. Zapewniano im więcej jedzenia, a matki karmiły ich piersią dłużej niż córki. W środowisku o dużym poziomie śmiertelności otaczani byli również lepszą opieką zdrowotną. Ponadto specyfika wiejskiej gospodarki, sprawiały, że pojawienie się w rodzinie dziewczynki postrzegano jako ekonomiczne „brzemię”. Inną przyczyną – o nieznanej jeszcze skali – były selektywne aborcje.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.