„Neolityczny robot”, który przyniósł nierówności
Dane archeologiczne z całej Eurazji z tysięcy lat – od najdawniejszych społeczności łowców-zbieraczy począwszy, a na największych imperiach starożytności skończywszy – zgromadzili Samuel Bowles z Santa Fe Institute i Mattia Fochesato z Bocconi University. Przeanalizowali je pod kątem nierówności ekonomicznych.
Gdyby historię nierówności przedstawić na wykresie ludzkiej cywilizacji, przez większość czasu byłby on zaskakująco płaski ze sporadycznymi i krótkotrwałymi punktami, kiedy różnice majątkowe dały o sobie wyraźnie znać (jak w przypadku niezwykle bogatych pochówków z Sungiru w dzisiejszej Rosji sprzed 25 tys. lat). Zasadnicza zmiana nadeszła nie – jak się często uważa – wraz z upowszechnieniem rolnictwa, ale dużo później: ok. 5 tys. lat temu. Wtedy bowiem wynaleziono pług.
Zanim pojawiło się to narzędzie, przetrwanie i relatywny dobrobyt zależały wprost od siły ludzkich mięśni, a rolnictwo wymagało wspólnej pracy całych społeczności. Podstawowym ograniczeniem w tym modelu był nakład siły roboczej, a nie ilość uprawianej ziemi. Pług całkowicie zmienił reguły gry. Współautor badania Samuel Bowles przyrównuje go do „neolitycznego robota”, który ułatwił pracę ludzi. Od tego momentu bogactwo związane było z własnością – ilością ziemi (zyskiwał ten, kto był w stanie zaorać i obsiać jej więcej) i inwentarza.
Sięgnij do źródeł
Badania naukowe: The Origins of Enduring Economic Inequality (wersja sprzed publikacji w „Journal of Economic Literature”)
Sama zmiana technologiczna nie przesądziła jednak o zmierzchu „agresywnego egalitarianizmu” charakteryzującego paleolityczne i neolityczne społeczności. Jak piszą Bowles i Fochesato utrwalenie nierówności wymagało zarówno nowych instytucji politycznych (pierwsze scentralizowane proropaństwa, mające monopol na przemoc), jak i zmian kulturowych (akceptacji hierarchii i indywidualizmu oraz odejścia od norm równościowych).
Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.