Rozwój mózgu: cztery skoki przez progi

W przyrodzie kolor wściekle żółty bywa stosowany ku przestrodze (patrz: liściołaz żółty) czy jako kamuflaż (patrz: modliszka storczykowa). W Pulsarze natomiast – to sygnał końca embarga, które prestiżowe czasopisma naukowe nakładają na publikowane przez badaczy artykuły. Tekst z żółtym oznaczeniem dotyczy więc doniesienia, które zostało upublicznione dosłownie przed chwilą.

Tak wynika z badań przeprowadzonych przez uczonych z University of Cambridge, opublikowanych właśnie w „Nature Communications”. Autorzy tej pracy przeprowadzili wnikliwe analizy strukturalne i funkcjonalne mózgów 4,2 tys. osób w wieku od 0 do 90 lat. Na ich podstawie wyodrębnili cztery „progi” (nazwane tu punktami zwrotnymi – turning points), po których przekroczeniu układ nerwowy dość gwałtownie się przebudowuje i zmienia swoje działanie. Modyfikacje te zachodzą w wieku: 9, 32, 66 oraz 83 lat. Te wnioski są interesujące przynajmniej z dwóch powodów.

Po pierwsze, świadczą o tym, że pełna dojrzałość centralnego układu nerwowego zostaje osiągnięta dopiero w wieku 32 lat, czyli znacznie później niż dojrzałość płciowa, społeczna czy zawodowa. Po drugie, pokazują, że zarówno budowanie, jak i utrata funkcji neurologicznych, zachodzi w sposób skokowy, a to przekłada się na zdrowie układu nerwowego. Autorzy badania podkreślają, że znajomość punktów zwrotnych, przez jakie przechodzi mózg, jest bardzo istotna z punktu widzenia terapii i profilaktyki. Z każdym „progiem” wiążą się bowiem inne szanse i wyzwania.

Dziecięcy układ nerwowy jest najbardziej narażony na zaburzenia strukturalne i te związane z budowaniem podstawowego konektomu (schematu połączeń). Nastoletnie mózgowia rozwijają się wprawdzie w zawrotnym tempie, ale są bardzo wrażliwe na „przeciążenia”: jeśli coś wytrąci je z równowagi, szybko poddadzą się presji (np. zapadając na choroby psychiczne). Dorosłe mózgi nie przebudowują się już w drastyczny sposób, są dość stabilne funkcjonalnie, ale mają gorszą niż za młodu zdolność do regeneracji. Dlatego osoby w tym wieku mogą być mniej narażone na zaburzenia psychiczne niż nastolatki, ale gdy już zachorują, wymagają leczenia poprawiającego neuroplastyczność. Ten stan trwa aż do osiągnięcia starości, kiedy to zaczyna maleć spójność istoty białej, zmienia się struktura sieci nerwowych i rośnie ryzyko stanów otępiennych. Na późnym etapie życia to właśnie profilaktyka przeciwdemencyjna staje się więc najważniejsza.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.