Apokalipsa nadeszła wiosną

Miał ok. 10 km średnicy i zderzył się z Ziemią przed 66 mln lat w pobliżu współczesnego półwyspu Jukatan w Meksyku. W wyniku kolizji wyginęła większość ziemskich organizmów lądowych i morskich, a wśród nich dinozaury, pterozaury i plezjozaury.

Jednym z nielicznych miejsc na Ziemi, gdzie niemal minuta po minucie utrwalił się przebieg dramatycznych zdarzeń w pierwszych godzinach po upadku meteorytu, jest stanowisko paleontologiczne Tanis (Dakota Południowa, USA). Choć jest badane od ponad dekady, wciąż kryje wiele niespodzianek. Zwierzęta, których liczne szczątki zachowały się w Tanis, zginęły w wyniku gigantycznych wstrząsów sejsmicznych, które nastąpiły w ciągu mniej niż kwadransa po impakcie. Tyle potrzebowały fale sejsmiczne na pokonanie 3 tys. km dzielących to miejsce od półwyspu Jukatan. W ślad za megawstrząsami w słonawym akwenie, w którego pobliżu znajdowało się stanowisko, pojawiły się wysokie na 100 m fale stojące zwane sejszami. Wyrzuciły one na brzeg szczątki roślin i zwierząt morskich. Zaraz potem pojawił się deszcz milionów kulistych drobin skalnych zwanych mikrotektytami – zostały wystrzelone wysoko do atmosfery podczas impaktu i poruszały się po trajektoriach balistycznych, a podczas spadania uległy przetopieniu.

Najnowsze badania nad tym zdarzeniem, opublikowane w lutym w „Nature”, dotyczyły skamieniałości sześciu ryb, które 66 mln lat temu zostały wyrzucone na brzeg przez sejsze. Prześwietlono je m.in. promieniowaniem rentgenowskim, wytworzonym w synchrotronie (przyspieszaczu cząstek pędzących z prędkościami bliskimi prędkości światła). Ponieważ tkanka kostna przyrasta w rytmie sezonowym (latem bardziej, zimą mniej), udało się ustalić, że ryby, w których skrzelach odnaleziono mikrotektyty, zginęły zaraz po zakończeniu sezonu zimowego. To mogła być wczesna wiosna na półkuli północnej, najpewniej kwiecień.