Głód zmusił makaki do sięgnięcia po kamienne narzędzia

Koh Ped to mała wyspa o powierzchni zaledwie ćwierć kilometra kwadratowego, położona w Zatoce Tajlandzkiej niedaleko miasta Pattaya. Cieszy się ona zainteresowaniem turystów, bo zamieszkują ją setki makaków krabojadów (Macaca fascicularis). Wbrew nazwie, ich naturalnym pożywieniem są głównie owoce i nasiona. Dietę małpy wzbogacają m.in. owocami morza, w tym małżami i ostrygami. A do ich otwierania używają kamieni. Należą więc do nielicznej grupy gatunków naczelnych, które posługują się takimi narzędziami.

Jednak naukowcom z Chulalongkorn University w Bangkoku, którzy od 2010 r. odwiedzają Koh Ped, nigdy nie udało się zaobserwować, by żyjące tam makaki używały kamieni. Najprawdopodobniej dlatego, że przypływający na wyspę turyści karmią je owocami mango, ogórkami i orzechami.

Kiedy na przełomie 2019 i 2020 r. wybuchła pandemia wywołująca Covid-19, ludzie przestali docierać na Koh Ped. Również naukowcy wrócili tam dopiero w lipcu 2022 r. i ze zdziwieniem zaobserwowali, że dwa dorosłe samce zaczęły używać kamieni do rozbijania muszli ostryg. Podczas kolejnej wizyty, w marcu 2023 r., badacze stwierdzili, że w sumie 17 osobników postępuje w podobny sposób. Aczkolwiek robiły to dość niezdarnie.

Najwyraźniej więc dwa lata niedoborów żywności okazały się bardzo silną motywacją do innowacji w zdobywaniu żywności. Naukowcy nie znają jednak odpowiedzi na pytanie, czy to pojedynczy makak wpadł na pomysł wykorzystywania kamieni, a inne osobniki zaczęły go naśladować, czy też wymyśliły to niezależnie od siebie. Badacze przypuszczają, że bardziej prawdopodobna jest ta druga opcja, gdyż zaobserwowane małpy używające narzędzi zazwyczaj żerowały samotnie.

Nie wiadomo również, czy makaki nie zrezygnują z posługiwania się kamieniami. Turyści zaczęli bowiem znów odwiedzać Koh Ped.