Reklama
10.1038/s43247-025-02721-3 / |
Środowisko

Ktoś sprzed 56 mln lat miał wewnętrzny kompas

Jaki miały klimat chińskie dinozaury
Środowisko

Jaki miały klimat chińskie dinozaury

Udało się precyzyjnie określić wiek jaj wielkich gadów ze stanowiska Qinglongshan. Dzięki temu otworzyły się także inne możliwości badawcze.

Zagadkową strukturę podobną do grotu strzały mającą średnicę ok. mikrometra oraz długość nieco ponad 2 μm przejrzeli na wylot badacze z Niemiec i Wielkiej Brytanii.

Przyroda wyposażyła ludzi w wiele narządów zmysłów, ale jednego nam poskąpiła – wewnętrznego magnesu. Dzięki niemu po prostu czulibyśmy „przez skórę”, jak przebiega południk magnetyczny w miejscu, w którym się znajdujemy, i na tej podstawie wyznaczali azymut. Okazuje się, że takie szczęście miały organizmy, które przed 56 mln lat zamieszkiwały północny Atlantyk.

Po śmierci opadały one na dno, gdzie albo ulegały rozkładowi, albo zamieniały się w skamieniałości. Czasami pozostawało po nich niewiele, ale to, co przetrwało w skałach, zaintrygowało ostatnio naukowców. W „Communications Earth & Environment” opisują oni zagadkowe struktury podobne do grotów strzał mające średnicę ok. mikrometra oraz długość nieco ponad 2 μm. Jedną z nich badacze z Niemiec i Wielkiej Brytanii przejrzeli na wylot, posługując się technologiczną nowinką, która umożliwia prześwietlanie promieniami rentgenowskimi materiałów o właściwościach magnetycznych (X-ray magnetic circular dichroism, XMCD).

Okazało się, że ta skamieniała drobinka materii była kompasem czułym na kierunek i natężenie ziemskiego pola magnetycznego. Dzięki prześwietleniu uzyskano trójwymiarowy obraz wnętrza tego kompasu, identyfikując w nim trwale namagnesowane obszary zwane domenami magnetycznymi. Takie domeny znajdują się we wszystkich materiałach ulegających spontanicznemu namagnesowaniu. Zachował się też spiralny układ domen, dzięki któremu posiadacz narządu mógł rejestrować na bieżąco zmiany pola magnetycznego Ziemi i jak po sznurku zmierzać do celu. „Niestety, nie wiemy, co to był za organizm. Jego szczątki się nie zachowały. Podejrzewamy, że była to ryba” – mówi współautor badań Richard Harrison, paleontolog z University of Cambridge.

Wiele współczesnych zwierząt – mięczaków, ryb, gadów i ptaków – korzysta dziś z takiej nawigacji magnetycznej, której znane początki sięgają ery mezozoicznej. Autorzy badań zwracają także uwagę, że w osadach na Marsie odkryto zawierające żelazo cząsteczki, które mogły zostać wytworzone przez tamtejsze mikroorganizmy w podobnym celu. Nowa metoda pozwoliłaby na zweryfikowanie tej hipotezy, pod warunkiem, że próbki takich osadów zostaną kiedyś dostarczone na Ziemię.


Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.

Reklama