Hiszpanka zabijała egalitarnie – to wątpliwa teza

Pandemia hiszpanki, wywołana przez odmianę wirusa A/H1N1, zainfekowała w latach 1918–1920 połowę światowej populacji. Szacuje się, że zabiła wówczas od 25 do 50 mln ludzi, czyli 1,3–3 proc. mieszkańców Ziemi. Dla porównania: koronawirus SARS-CoV-2 zainfekował 43 proc. mieszkańców globu i spowodował śmierć prawie 7 mln (0,09 proc.).

Wśród naukowców od lat toczą się dyskusje o tym, czy stosunkowo duża liczba zgonów wynikała ze zjadliwości wirusa hiszpanki, czy może warunków, w których się pojawił? Europa była bowiem wyniszczona I wojną światową, a medycyna słabiej rozwinięta niż obecnie. I kto częściej umierał z powodu grypy? O ile bowiem COVID-19 zabijał przede wszystkim ludzi powyżej 65 roku życia, o tyle w relacjach z czasów hiszpanki często powtarzają się informacje, że jej ofiarami padały równie często młode zdrowe osoby. Aczkolwiek w literaturze naukowej brakuje potwierdzenia tego w rzetelnych danych.

Temu ostatniemu zagadnieniu postanowili przyjrzeć się badacze z Kanady i USA, którzy uzyskali dostęp do zbioru 3 tys. szkieletów przechowywanych w Cleveland Museum of Natural History. Są to szczątki osób zmarłych między 1910 a 1938 r. właśnie w Cleveland, których ciała nigdy nie zostały odebrane przez bliskich. A ponieważ byli pacjentami szpitala, zachowały się informacje o ich tożsamość oraz inne ważne dane, m.in. wiek, płeć, pochodzenie etniczne, przyczyny śmierci i wyniki sekcji zwłok.

Naukowcy wybrali do badań szczątki 81 osób zmarłych podczas pandemii, która dotarła do Cleveland we wrześniu 1918 r. i trwała do marca następnego roku. Jako grupa kontrolna posłużyło 288 szkieletów ludzi, którzy odeszli przed pojawieniem się hiszpanki. Na podstawie stanu kości udało się zidentyfikować osoby cierpiące z powodu niedożywienia lub przewlekłych chorób (ale nie grypy, gdyż zabijała ona zbyt szybko, aby pozostawić tego typu ślady w szkielecie). Okazało się, że ludzie z osłabionym organizmem byli prawie trzy razy częściej zabijani przez hiszpankę niż młodzi i zdrowi.