Kobiety polowały na większą zwierzynę

W Cueva del Tesoro (Jaskinia Skarbów) w Meksyku znaleziono broń myśliwską sprzed ok. 1900 lat. Poza dwoma drewnianymi strzałami, kilkoma zmodyfikowanymi kijami był tam starożytny atlatl, czyli miotacz włóczni lub strzałek. Od dawna wiadomo, że w regionie już 9 tys. lat temu mieszkały społeczności łowiecko-zbierackie, czego dowodzi znajdowana w okolicy sztuka naskalna, m.in. w Mesa de León. Drewniana broń, choć nie aż tak stara, zachowała się dzięki wyjątkowo suchym warunkom w jaskini. Badacze będą informować o postępach badań tych zabytków.

Choć atlatl to nazwa aztecka, do dziś używana w Amazonii, nie jest to broń typowa dla Ameryki. Po płaski kawałek drewna z zagłębieniem na jednym z końców sięgali paleolityczni myśliwi na całym świecie. Sprawia on, że oszczep lub strzałka lecą dalej, szybciej i mogą zadać ofierze większe obrażenia.

Najstarsze egzemplarze pochodzą z Europy z jaskiń we Francji datowanych na 21-17 tys. lat. Pośrednim dowodem, że znano ten rodzaj broni jeszcze wcześniej, są szczątki człowieka z jeziora Mungo w Australii, który żył 42 tys. lat temu i cierpiał na zapalenie stawów w prawym łokciu, zwane „łokciem atlatla” – pojawiające się po latach częstego używania tego narzędzia. Najnowsze badania sugerują, że Europejczycy stosowali miotacze włóczni ponad 30 tys. lat temu. Na stanowisku Maisières-Canal, koło Mons w południowej Belgii wśród 300 ostrzy krzemiennych znaleziono 17 wystrzelonych z miotaczy oszczepów.

Ponieważ drzewce miotaczy się nie zachowały, archeolodzy mają do dyspozycji tylko ostrza pocisków. Badacze z Uniwersytetu w Liège zbadali je pod mikroskopem i wykonali szereg eksperymentów z replikami. Ustalili, że każdy rodzaj broni miotanej wygina się podczas lotu w inny sposób, powodując charakterystyczne pęknięcia ostrzy. Na tej podstawie stwierdzili właśnie, że część ostrzy krzemiennych z Maisières-Canal mogło być wystrzelonych z miotaczy.

Autorzy artykułu podkreślają, że rozwój broni miotającej miał znaczące konsekwencje dla ewolucji człowieka, ponieważ zmienił dietę i organizację społeczną grup prehistorycznych. A jej wybór wiązał się z rodzajem łowów, na jakie wyruszano: łuki lepiej sprawdzały się, gdy polowano samemu, a włócznie w trakcie polowań grupowych na grubego zwierza.

Atlatl był wyjątkowym odkryciem również dlatego, że ułatwiał udział w tych polowaniach kobietom. Niedawny eksperyment przeprowadzony przez archeologów z Kent State University wykazał, że narzędzie to zrównywało prędkości włóczni rzucanych przez współczesnych mężczyzn i kobiety. O tym, że panie polowały, świadczą ślady i urazy w ich kościach, bardzo podobne do tych występujących u mężczyzn epoki paleolitu.

Być może dodatkową pomocą przy rzucaniu oszczepami za pomocą miotaczy były tajemnicze półpierścienie z poroża znajdowane na stanowiskach paleolitycznych we Francji.

Justin Garnett i Frederic Sellet z Uniwersytetu w Kansas postanowili zweryfikować tę hipotezę doświadczalnie – do replik atlatli dodali pierścienie wykonane z kości bydlęcych, poroża łosia i plastiku. Strzelali do zwłok świń i jeleni i dowiedli, że otwarte pierścienie dobrze sprawdzają się jako pętle na palce, są nawet lepsze i trwalsze niż te wykonane ze skóry zwierzęcej.

Co ciekawe, ślady zużycia na replikach były podobne do zużycia na paleolitycznych pierścieniach z Francji. Na razie to przypuszczenie. Jego potwierdzeniem mogłoby być tylko znalezienie atlatla z doczepionymi pierścieniami. A to jest niestety mało prawdopodobne.

Dziękujemy, że jesteś z nami. To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Pulsar dostarcza najciekawsze informacje naukowe i przybliża najnowsze badania naukowe. Jeśli korzystasz z publikowanych przez Pulsar materiałów, prosimy o powołanie się na nasz portal. Źródło: www.projektpulsar.pl.