Imperium Xiongnu było wieloetniczne, a ważną rolę polityczną odgrywały w nim kobiety

Pierwsza wzmianka o konfederacji stepowej ludności o nazwie Xiongnu pojawia się w źródłach chińskich w IV w. p.n.e. Aby bronić się przed ich atakami pierwszy cesarz Chin – Qin Shi Huang – nakazał wzniesienie murów na północnej granicy jego domeny, dając początek Wielkiemu Murowi Chińskiemu. Do ostatecznej rozgrywki między armią chińską a wojskami Xiongnu doszło w połowie I w. p.n.e. Część pobitych jeźdźców mongolskich stepów podporządkowała się Państwu Środka, a część wyemigrowała na zachód, rozpoczynając migrację Hunów, którzy trafili do Europy środkowej w IV w.

Najwięcej relacji o Xiongnu zachowało się z czasów dynastii Han (206 p.n.e. – 220 n.e.), niestety nie dostarczają one wielu informacji na temat pochodzenia członków federacji czy jej organizacji.

Bogactwem tego stepowego związku koczowniczych plemion była hodowla zwierząt, głównie koni i bydła oraz mleczarstwo. Niepiśmienni Xiongnu całe życie spędzali w siodle. Mieli doskonale opanowane jeździectwo i łucznictwo, co czyniło z nich groźnych wrogów na polu walki. Dzięki wykopaliskom i badaniom DNA można teraz więcej powiedzieć o składzie etnicznym federacji, która w pewnym momencie konkurowała o wpływy w Azji z cesarskimi Chinami.

Międzynarodowy zespół naukowców z Max Planck Institutes for Evolutionary Anthropology, Seoul National University, University of Michigan i Harvard Uniwersytet przeprowadził badania genetyczne na dwóch elitarnych cmentarzyskach Xiongnu w Takhiltyn Khotgor i w Shombuuzyn Belchir (publikacja w „Science”). Postawili sobie dwa pytania badawcze: jak duża była genetyczna różnorodność członków społeczności Xiongnu oraz czy była ona jakoś społecznie i płciowo uwarunkowana.

Okazało się, że pod względem genetycznym osoby pochowane na dwóch badanych nekropoliach były wieloetniczne i to na wszystkich możliwych poziomach – zarówno w całym imperium, jak i poszczególnych społeczności, a nawet rodzinach.

Zauważono jednak, że osoby o najniższym statusie (pochówki satelitarne elit), były najbardziej zróżnicowane genetycznie, jakby pochodziły z odległych części imperium Xiongnu lub wręcz spoza niego. Przedstawiciele elit, pochowani w trumnach w kwadratowych grobowcach były zaś bardziej heterogeniczne i miały wyższy odsetek przodków ze wschodniej Eurazji. Nawet jeśli osoby uprzywilejowane wchodziły zazwyczaj w związki w ramach swojej grupy etnicznej, to jednak zawierały też małżeństwa polityczne, zapewne po to, by w ten sposób scementować więzi z nowo przyłączanymi ludami. Dobrze widać zwłaszcza w Shombuuzyn Belchir. Xiongnu rozszerzyli swoje imperium, włączając różne grupy i wykorzystując małżeństwa oraz powstałe w ten sposób alianse do budowania imperium. Stąd wyjątkowo wysoli status kobiet w federacji, co potwierdzają przekazy tekstowe i duża ilość bogatych pochówków kobiecych.

W Takhiltyn Khotgor to one leżały we wspaniałych trumnach z symbolami władzy, czyli złotymi tarczami słonecznymi w najbardziej monumentalnych grobach, otoczonych zwykłymi pochówkami mężczyzn. Podobnie było w Shombuuzyn Belchir, gdzie do kobiet należały najbogatsze mogiły. Były pełne nie tylko strojów, paciorków czy luster, ale też typowo męskich przedmiotów związanych z jeździectwem, co świadczy o ich sile politycznej. Kobiety były też nosicielkami tradycji Xiangnu, bo chociaż imperium się rozpadło, wyniki badań wskazują na długotrwałą koczowniczą tradycję elitarnych księżniczek, które odgrywały kluczową rolę w życiu politycznym i gospodarczym kolejnych imperiów (w tym mongolskiego), zwłaszcza w regionach peryferyjnych.

To jest pierwsza wzmianka na ten temat. Jeśli z niej korzystasz, powołaj się na źródło, czyli na www.projektpulsar.pl. Dziękujemy.