Człowiek
Życie w abonamencie
Firmy coraz częściej zamieniają jednorazowy zakup produktu na usługę abonamentową. Korzystają na tym finansowo, marketingowo oraz zbierając dane.
Jakub Chabik
1 sierpnia 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2024
Życie w abonamencie
Człowiek
Potrzebujemy internetu użyteczności publicznej
Nastawione na zysk modele biznesowe firm z kategorii Big Tech są społecznie szkodliwe.
Helen Jay
1 sierpnia 2024
Scientific American z dnia 1 sierpnia 2024
Potrzebujemy internetu użyteczności publicznej
Człowiek
Mieszkańcy Ziemi żyją coraz dłużej
Głównymi zagrożeniami dla zdrowia ludzkości stają się nadciśnienie, wysoki poziom glukozy na czczo, zły cholesterol, otyłość i inne zaburzenia metaboliczne.
(HOLD)
1 sierpnia 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 sierpnia 2024
Mieszkańcy Ziemi żyją coraz dłużej
Człowiek
Dieta wegańska odmładza czy nie odmładza? Oto jest pytanie
Ten sposób żywienia może spowalniać „genetyczne starzenie się” organizmu – ogłosili w „BMC Medicine” amerykańcy naukowcy. Uzyskane przez nich wyniki można jednak podać w wątpliwość. Podobnie jak wiele innych badań oraz stanowisk – szacownych nawet – instytucji.
Marta Alicja Trzeciak
31 lipca 2024
Człowiek
Wirusy grasowały na statkach i na nich ginęły
Dotychczas sądzono, że skutkiem ubocznym odkryć geograficznych i transoceanicznych wypraw statków groźne wirusy mogły błyskawicznie rozprzestrzenić się po całym globie. Czy rzeczywiście tak było?
Tomasz Targański
31 lipca 2024
Człowiek
Historia z jeziora. Skąd się wzięła na Kujawach celtycka broń?
Celtyckie oręże znalezione na Kujawach przyprawiło archeologów o bezsenność. Co prekursorzy cywilizacyjni barbarzyńskiej Europy robili w tym miejscu w III w. p.n.e.? O wyjątkowych znaleziskach opowiada prof. Bartosz Kontny.
Agnieszka Krzemińska
30 lipca 2024
Polityka z dnia 30 lipca 2024
Skarb z jeziora
Człowiek
Geny matczyne czy ojcowskie? Tkanki i organy sobie wybierają
Naukowcy do tej pory sądzili, że ekspresja genów znajdujących się na obu chromosomach X zachodzi dość równomiernie w całym organizmie. Najnowsze badania wskazują, że mogli być w błędzie.
Marta Alicja Trzeciak
29 lipca 2024
Człowiek
Tycho Brahe: ten, który znalazł wolfram?
Badacze wykonali analizę pozostałości ceramiki i szklanych naczyń używanych przez XVI-wiecznego astronoma i alchemika w laboratorium w Uraniborg na szwedzkiej wyspie Ven. Wyniki nieco ich zaskoczyły.
Tomasz Tarnawski
29 lipca 2024
Reklama
Człowiek
Piramidalna bzdura. Egiptolog o hydraulicznych windach w Piramidzie Schodkowej w Sakkarze
Dowiedziawszy się o głównych tezach tekstu wysłanego przez francuskich autorów do PLOS ONE, musiałem sprawdzić, czy to nie fejk wrzucany od czasu do czasu przez złośliwych naukowców, próbujących wykazać, że dzisiaj nawet poważne redakcje potrafią „łyknąć” dowolne idiotyzmy. [Artykuł także do słuchania]
Andrzej Ćwiek
28 lipca 2024
Człowiek
Przeprowadzki: dla dzieci to nie jest wspaniała przygoda
Jak duży jest wpływ stabilnej sytuacji życiowej oraz stałego miejsca zamieszkania na zdrowie psychiczne? Najnowsze badania opublikowane w prestiżowym czasopiśmie medycznym „JAMA Psychiatry”, dowodzą, że ogromny.
Marta Alicja Trzeciak
26 lipca 2024
Człowiek
Jak gotowali neandertalczycy – naukowe badania wcieleniowe
O tym, jak nasi dawni kuzyni przetwarzali mięsa dużych zwierząt, wiadomo już dużo. Portugalscy uczeni chcieli się dla odmiany dowiedzieć więcej na temat oprawiania dzikich ptaków.
Agnieszka Krzemińska
24 lipca 2024
Człowiek
Mózgi kobiet i mężczyzn: są różnice w mikrostrukturze
Być może dlatego niektóre zaburzenia psychiczne – np. depresja – częściej dotykają osób płci żeńskiej, a inne – np. autyzm – męskiej.
Marcin Rotkiewicz
22 lipca 2024
Człowiek
Krewniak pancernika zdradził ludzi w Argentynie
16 tys. lat temu? Naukowcy mają argument potwierdzający tezę, że Homo sapiens zamieszkał w Ameryce Południowej wcześniej. I to znacznie.
Marcin Rotkiewicz
17 lipca 2024
Człowiek
Narcyzi i zwolennicy teorii spiskowych. Oto „kryptobracia”?
Inwestycje w kryptowaluty są popularne od dawna, ale ideologiczny profil posiadaczy tych instrumentów stał się przedmiotem badań dopiero teraz. Wyniki opublikowano w PLOS ONE.
Tomasz Targański
12 lipca 2024
Człowiek
Neandertalczycy: ile zyskali a ile stracili na międzygatunkowym seksie
Wyginięcie naszych dawnych krewnych było efektem kombinacji wielu czynników. Czy jednym z nich była wymiana genów z ludźmi współczesnymi?
Agnieszka Krzemińska
11 lipca 2024
Człowiek
Kiedy czarna śmierć stawiała pierwsze kroki
Neolityczne populacje skandynawskie zostały dotknięte niszczycielską plagą. Technologia pan-genomowa ujawniła, jaką.
Agnieszka Krzemińska
10 lipca 2024
Reklama
Człowiek
Drzwi do płci. Psycholożka i seksuolożka praktycznie o tranzycji nastolatków
Nawet 8 proc. nastolatków kwestionuje swoją płeć. W tej grupie są osoby transpłciowe. Nauka dopiero odkrywa medyczne aspekty tranzycji. Konieczna jest też spokojna edukacja zarówno dzieci, jak i dorosłych. Rozmowa z seksuolożką Anną Kępczyńską-Nyk i psycholożką Agnieszką Rynowiecką.
Katarzyna Czarnecka
9 lipca 2024
Polityka z dnia 9 lipca 2024
Drzwi do płci
Człowiek
Gigant na autostradzie. W Czechach odkryto największy grobowiec w Europie
190 m długości ma megaksylon, który znaleźli archeolodzy niedaleko miasta Hradec Králové. Takie neolityczne kurhany są dla badaczy zagadką.
Agnieszka Krzemińska
8 lipca 2024
Człowiek
Sztuka naskalna z Indonezji ujawnia swój prawdziwy wiek
Naukowcy wykorzystali nową technikę, która umożliwia dokładne wydatowanie pokrywających malowidła cienkich warstw kalcytu. I dodali narracyjnym scenom polowań kilka tysięcy lat.
Agnieszka Krzemińska
3 lipca 2024
Człowiek
Jak igła z oczkiem wywołała rewolucję
To mało skomplikowane narzędzie było ważnym elementem rozwoju nie tylko technologicznego, ale i kulturowo-społecznego.
Agnieszka Krzemińska
2 lipca 2024
Człowiek
Epoka patyka struganego, czyli zanim człowiek wykorzystał kamień, brąz i żelazo
Nasi przodkowie częściej niż po kamień sięgali po drewno. Tylko że to materiał nietrwały. Dopiero niedawno zaczęliśmy sobie uświadamiać skalę jego znaczenia.
Agnieszka Krzemińska
2 lipca 2024
Polityka z dnia 2 lipca 2024
Epoka patyka struganego
Człowiek
Aborygeni hołdują rytualnej tradycji od 12 tys. lat
Dwa obrzędowe stanowiska odkryto w jaskini Cloggs. Składają się z małych palenisk i patyków z drewna Casuarina, które pokryto tłuszczem zwierzęcym lub ludzkim.
Agnieszka Krzemińska
1 lipca 2024
Człowiek
Ekspert o trash talk: kiedy obraża, kiedy jest grzeczny
Ludzie używają go powszechnie, a przykłady znajdziemy we wszystkich kulturach i krajach. Tak jest dziś, tak było dawniej. To podstępne narzędzie psychologiczne jest wykorzystywane przez polityków, komików i liderów biznesu.
Jessica Hullinger
1 lipca 2024
Scientific American z dnia 1 lipca 2024
Co nauka mówi o trash talk
Człowiek
Edukacja domowa powinna być lepiej nadzorowana
Brak krajowych standardów i monitoringu może sprawić, że edukacja dzieci będzie niekompletna albo częściej będą się one stawać ofiarami przemocy domowej
Redakcja Scientific American
1 lipca 2024
Scientific American z dnia 1 lipca 2024
Edukacja domowa powinna być lepiej nadzorowana
Reklama
Człowiek
Wczesne dojrzewanie dziewczynek: przyczyny i obawy
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat obserwuje się niepokojące zjawisko dotyczące menarche, czyli pierwszej miesiączki. Zazwyczaj pojawiała się ona między 12. a 13. rokiem życia, a teraz często występuje wcześniej.
Katarzyna Kornicka-Garbowska
1 lipca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2024
Wczesne dojrzewanie dziewczynek
Człowiek
Ziemia bezpieczna i sprawiedliwa
Nowe limity wykorzystania zasobów naturalnych w pierwszej kolejności chronią ludzi
Joyeeta Gupta
1 lipca 2024
Scientific American z dnia 1 lipca 2024
Ziemia bezpieczna i sprawiedliwa
Człowiek
Drzwi za lasem koszmaru. Jak podczas snu bezpiecznie manipulować wspomnieniami
Stymulowanie mózgu podczas snu w celu wzmocnienia lub przekształcenia wspomnień może pomóc osobom cierpiącym z powodu amnezji, chorób psychicznych i udaru.
Ingrid Wickelgren
1 lipca 2024
Scientific American z dnia 1 lipca 2024
Oniryczna terapia
Człowiek
Służebnice święte i pozornie grzeszne. O pośredniczkach między ludźmi a duchami i bogami
Kontakty ze światem duchowym mogły zapewnić kobiecie prestiż, wiedzę i władzę. Z tym że taka ścieżka kariery nie zawsze była ich decyzją, zazwyczaj łączyła się z samotnością i niekoniecznie gwarantowała ucieczkę od domowego kieratu.
Agnieszka Krzemińska
1 lipca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2024
Boskie baby
Człowiek
Łupinki na oceanach
Ludzie wypływają w morze w coraz mniejszych łódkach. Po co?
Przemysław Ziemacki
1 lipca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 lipca 2024
Łupinki na oceanach
Człowiek
Neandertalczycy dbali o dzieci z niepełnosprawnościami
Czaszkę dziecka znaleziono w jaskini Cova Negra w Hiszpanii. Badania wykazały, że miało ono zespół Downa. Mimo to przeżyło aż sześć lat.
Agnieszka Krzemińska
26 czerwca 2024
Człowiek
Depresja lekooporna: powstał nowy preparat z ketaminą
Preparat przeszedł pozytywnie drugą fazę testów klinicznych i wykazuje dobrą skuteczność. Wiąże się z niewieloma działaniami niepożądanymi – informuje „Nature Medicine”.
Marta Alicja Trzeciak
24 czerwca 2024
Człowiek
Człowiek przekazuje wiedzę od 600 tys. lat
Zmiany w złożoności technik wytwarzania narzędzi kamiennych w ciągu ostatnich 3,3 mln lat przeanalizowali amerykańscy badacze. I wskazują, od czego zależał największy w tym obszarze skok.
Marcin Rotkiewicz
18 czerwca 2024
Reklama
Człowiek
Aborygenki: kobiety o dłoniach i czułych, i silnych
Okolice Avon Downs na płaskowyżu Queensland w Australii to święte miejsce kobiet z plemienia Jangga. Aborygenki szukają w nim odosobnienia już od 7 tys. lat. I są tam samowystarczalne.
Agnieszka Krzemińska
17 czerwca 2024
Człowiek
Andrzej Stasiuk: Pisarz winien jest coś rzeczywistości
To pierwsze i jedyne przykazanie moralne. Stasiuk trzymał się go zawsze mocno. Żadna z jego książek, nawet słynny metafizyczny poemat prozą nie próbuje zdominować tego, co rzeczywiste.
Krzysztof Siwczyk
16 czerwca 2024
Człowiek
Ambiwalencja polityczna skłania do działań radykalnych
Psychologowie Joseph Siev i Richard Petty z Ohio State University przeprowadzili sześć badań z udziałem ponad 13 tys. mieszkańców USA.
Marcin Rotkiewicz
13 czerwca 2024
Człowiek
Odkrycie labiryntu na Krecie: stara sensacja bez konkretów
W miejscu planowanego lotniska w Chania znaleziono wyjątkową zabytkową strukturę – ekscytują się media i nie tylko one. Rzecz w tym, że tak naprawdę o jej istnieniu wiadomo od 30 lat.
Agnieszka Krzemińska
12 czerwca 2024
Człowiek
Majowie podczas rytuałów zabijali bliźnięta
Wykazały to analizy archeogenetyczne szczątków małoletnich osób, które zostały pochowane w Chichén Itzá na półwyspie Jukatan w Meksyku. Badacze odkryli zresztą nie tylko to.
Agnieszka Krzemińska
12 czerwca 2024
Człowiek
Co przesądza o wyjątkowości człowieka w świecie żywych organizmów? Geny? Raczej nie
Całe to nasze ludzkie bogactwo – nauka, sztuka, język, technologia – nie znajduje odzwierciedlenia w genach, jakby nie miało biologicznego podłoża. Skąd się więc wzięło?
Marcin Ryszkiewicz
11 czerwca 2024
Polityka z dnia 11 czerwca 2024
Jak człowiek stworzył człowieka
Człowiek
Światowiec bez wątpienia. Zmarł prof. Maciej Gliwicz
W pierwszej połowie 2024 roku zmarło dwóch profesorów Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego – Piotr Węgleński i Zbigniew Maciej Gliwicz. Obaj urodzili się w 1939 r. i studiowali biologię na przełomie lat 50. i 60. XX w. Obaj wpłynęli na moją ścieżkę życiową, ale to Gliwicz nadał jej kierunek.
Piotr Panek
10 czerwca 2024
Człowiek
Celtowie władali rodzinnie
Analiza genetyczna potwierdziła koligację dwóch książąt pochowanych ok. 500 r. p.n.e. dwóch kurhanach w Badenii-Wirtembergii. Wykazała także związki między innymi przedstawicielami tego ludu.
Agnieszka Krzemińska
6 czerwca 2024
Reklama
Człowiek
Czerń i biel w diecie mongolskich nomadów
Analiza białek znajdujących się na ścianach kotłów z brązu pozwoliła ustalić, co jadano na terenie euroazjatyckich stepów 2,7 tys. lat temu.
Agnieszka Krzemińska
5 czerwca 2024
Człowiek
Demencję poprzedzają problemy z pieniędzmi?
Naukowcy przeanalizowali dane zdrowotne i finansowe ok. 2,5 mln Amerykanek i Amerykanów w wieku 65+. Na podstawie wyników podkreślają potrzebę wczesnej identyfikacji osób zagrożonych zaburzeniami pamięci.
Marta Alicja Trzeciak
4 czerwca 2024
Człowiek
Historia pewnej (międzygatunkowej) znajomości
Nasi przodkowie po opuszczeniu Afryki zaczęli wchodzić w intymne kontakty z neandertalczykami. Kiedy dokładnie? Właśnie pojawiła się odpowiedź.
Andrzej Hołdys
4 czerwca 2024
Człowiek
Impulsywność zyskuje na znaczeniu
Okazało się, że jest stabilną i mierzalną cechą osobowości. A zatem pomocą w diagnozowaniu i terapii problemów takich jak ADHD, uzależnienia czy zaburzenia odżywiania
Marcin Rotkiewicz
4 czerwca 2024
Człowiek
Carl Gustav Jung i Wolfgang Pauli: doskonała synchroniczność
Psychiatra i fizyk spotkali się z powodu problemów tego drugiego. Tak narodziła się przyjaźń – tyleż prywatna, co naukowa.
Tomasz Tarnawski
1 czerwca 2024
Człowiek
Jaskiniowi rolnicy z Arabii
Wprowadzili się do nich 10 tys. lat temu i ostatecznie opuścili je dopiero przed 3,5 tys. lat, gdy klimat Półwyspu Arabskiego stał się skrajnie suchy.
(HOLD)
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Jaskiniowi rolnicy z Arabii
Człowiek
Kosmiczny poligon
Strefa 51 dla jednych to poligon doświadczalny najbardziej zaawansowanych samolotów na świecie, dla innych – tylko przykrywka tajnych rządowych eksperymentów.
Kamil Nadolski
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Kosmiczny poligon
Człowiek
Przegląd gier planszowych
W co warto zagrać?
Olga Orzyłowska-Śliwińska
1 czerwca 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 czerwca 2024
Przegląd gier planszowych
Reklama
Człowiek
Języki australijskie: przeoczony dar, który kształtuje percepcję
Od rozpoczęcia kolonizacji Australii w 1788 roku do dziś liczba języków używanych przez rdzenne społeczności zmniejszyła się o około połowę. Z tych, które nie wymarły, tylko 13 języków jest uczonych jako ojczyste.
Christine Kenneally
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Jak gramatyka kształtuje percepcję
Człowiek
Wujek przetrwa dłużej, czyli o ewolucyjnej przewadze słów
Charles Darwin odnalazł inspirację do swojej teorii ewolucji w ptasich dziobach, pancerzach wielkich żółwi – oraz w języku. „Przetrwaniem lub zachowaniem niektórych słów walczących o to, by nie odejść w przeszłość, rządzi dobór naturalny” – pisał w 1871 roku w swoim dziele „O pochodzeniu człowieka”.
Anvita Patwardhan
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Ewolucja języka
Człowiek
O wyższości długopisu nad klawiaturą
Odręczne sporządzanie notatek na lekcjach może wydawać się w dzisiejszych czasach anachronizmem. Czy rzeczywiście nim jest?
Charlotte Hu
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
O wyższości długopisu nad klawiaturą
Człowiek
Niech miasta będą przyjazne dla pieszych
Ograniczenie przejazdów samochodami zmniejszy liczbę śmiertelnych wypadków, a piesi odzyskają ulice
Redakcja Scientific American
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Niech miasta będą przyjazne dla pieszych
Człowiek
Jak osiągać wielkie cele
Gdy ambitne plany wydają się zbyt przytłaczające, kluczem do sukcesu może okazać się wyznaczanie sobie zadań cząstkowych
Aneesh Rai, Marissa Sharif, Edward Chang, Katy Milkman I Angela Duckworth
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Jak osiągać wielkie cele
Człowiek
Znikają duże rodziny
W 2095 roku ludzie będą mieli znacznie mniej krewnych
Lauren J. Young
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
Znikają duże rodziny
Człowiek
O więzi człowieka z psem
Internetowa „psia mama” mówi o naukowych aspektach relacji między ludźmi a psami oraz o korzyściach z posiadania psa
Andrea Thompson
1 czerwca 2024
Scientific American z dnia 1 czerwca 2024
O więzi człowieka z psem
Człowiek
Starożytni Egipcjanie: pionierzy onkologii
Medycy znad Nilu starali się usuwać widoczne zmiany nowotworowe już ponad 4,5 tys. lat temu. Albo starali się przynajmniej zrozumieć, czym są, już po śmierci chorego.
Agnieszka Krzemińska
29 maja 2024
Reklama
Człowiek
Paul Asciero i jego diety: dużo pochwał, mało dowodów
Publikacja na temat postu przerywanego oraz diety białkowej bazuje na badaniu małej grupy i fragmentarycznej wiedzy. W dodatku nie jest wolna od konfliktu interesów.
Marta Alicja Trzeciak
28 maja 2024
Człowiek
Po zębach kondycję dzieci przodków poznacie
Odstawianie od piersi małych neandertalczyków miało inne konsekwencje niż w przypadku człowieka współczesnego.
Agnieszka Krzemińska
28 maja 2024
Człowiek
Dzika galeria sztuki, czyli petroglify i malowidła naskalne
Po co malowaliśmy na skałach wizerunki zwierząt, ludzi, symbole? Polscy badacze dowodzą, jak plastyczne jest to zjawisko. Także w sferze interpretacji.
Agnieszka Krzemińska
28 maja 2024
Polityka z dnia 28 maja 2024
Póki my ryjemy
Człowiek
Pieśni lepsze niż recytacja i muzyka instrumentalna
Funkcja śpiewu jako czynnika integrującego ludzkie społeczności, jest znana naukowcom od dawna. Pytanie, jakim cechom zawdzięcza swoją siłę?
Tomasz Targański
24 maja 2024
Człowiek
Zbroja z Dendry: klucz do sukcesów Mykeńczyków
Wcześniejsze teorie zakładały, że wykonany z mosiądzu pancerz był zbyt ciężki i niewygodny, by używać go w bitwie. Właśnie okazały się błędne.
Agnieszka Krzemińska
23 maja 2024
Człowiek
Ile bufona w Buffonie? Jak zapomniany przyrodnik wrócił na pierwsze strony gazet
Zapomniany przyrodnik trafia na pierwsze strony gazet. Media donoszą, że ten francuski arystokrata „zrozumiał ewolucję sto lat przed Darwinem” i już w XVIII w. „martwił się ociepleniem klimatu”. Mają rację?
Piotr Panek
21 maja 2024
Polityka z dnia 21 maja 2024
Ile bufona w Buffonie
Człowiek
Kolory we wnętrzach wpływają na nastrój
Kolory to oczywistość, której nie doceniamy.
Materiał promocyjny
21 maja 2024
Człowiek
Koń jaki był, dowiadujemy się dopiero teraz
Bałtowie chowali zmarłych w towarzystwie koni. Wbrew dotychczasowym teoriom, do grobów zabierano nie tylko ogiery. Bardziej niż o płeć zwierzęcia, chodziło o pochodzenie.
Agnieszka Krzemińska
17 maja 2024
Reklama
Człowiek
Stres każe pomagać ofierze, nie karać sprawcę
Mózgi ludzi poddanych presji pracują inaczej niż u niezestresowanych. Do karania potrzebny jest większy wysiłek poznawczy.
Marcin Rotkiewicz
16 maja 2024
Człowiek
Mózg pyta inne tkanki, która jest godzina
Prawidłowa synchronizacja centralnego czasomierza oraz obwodowych zegarów dobowych zapobiega degeneracji i przedwczesnemu starzeniu się.
Marta Alicja Trzeciak
10 maja 2024
Człowiek
Nauka to dla niektórych obca wiara
Na związki religijności ze sceptycyzmem wobec nauki wskazywało do tej pory wiele badań. Nie wyjaśniały one jednak nierównej geograficznej dystrybucji denializmu. Tego aspektu dotyczy artykuł w „PNAS Nexus”.
Tomasz Targański
10 maja 2024
Podkast
Podkast 95. Joanna Chorzępa, Paweł Chorzępa: Ta opowieść to prawdziwa petarda
Nazywano ją drugą Marią Skłodowską-Curie, Indianą Jonesem w spódnicy. Jak to możliwie, że wybitna polska paleobiolożka Zofia Kielan-Jaworowska nie doczekała się jeszcze portretu filmowego? O tym, jak to zmienić, opowiada dwoje dokumentalistów – Joanna Chorzępa, muzykolożka i producentka filmowa oraz Paweł Chorzępa, filozof, operator i reżyser, wykładowca w Zakładzie Realizacji Obrazu Telewizyjno-Filmowego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Karol Jałochowski
10 maja 2024
Człowiek
Dezinformacja: większość jej unika, choć kluczowy jest temat
Brexit, koronawirus SARS-CoV-2 i szczepionki przeciw Covid-19 – badacze sprawdzili, jak użytkownicy X z czterech europejskich krajów traktowali wiadomości dotyczące tych kwestii.
Marcin Rotkiewicz
8 maja 2024
Człowiek
Płodność, tworzenie sojuszy i ludzka chciwość, czyli jak powstały pierwsze społeczeństwa
Ludzie to zwierzęta stadne. Ale kiedy i jak zaczęli się organizować, by współdziałać na rzecz ogółu? Jakie pierwsze reguły życia społecznego tworzyli? Są już odpowiedzi.
Agnieszka Krzemińska
7 maja 2024
Polityka z dnia 7 maja 2024
Homo cooperativus
Człowiek
Grający na muszlach, czyli z jak daleka przywoływali się Indianie Pueblo
O tym, że rdzenni Amerykanie z południowego zachodu używali dźwięku muszli do ceremonii, wiadomo od dawna, bo ta tradycja przetrwała w rezerwatach do dziś. Miały one jednak także inne zastosowanie.
Agnieszka Krzemińska
6 maja 2024
Człowiek
Strach i tatuaże, czyli jak w Chinach porywa się dzieci
Specjaliści badający demografię Państwa Środka nie mają wątpliwości, że proceder masowego kignapingu to konsekwencje fatalnych rozwiązań prawnych wprowadzonych w tym kraju.
Kamil Nadolski
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Psychoza kidnapingu
Reklama
Człowiek
Shaolin: klasztor w komercyjnej zapaści
To najsłynniejsza buddyjska świątynia w prowincji Henan w środkowo-wschodnich Chinach. Skryta w górach Songshan przez setki lat uchodziła za centrum chińskiego mistycyzmu, łączącego pokorę, duchowość i sztuki walki.
Kamil Nadolski
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Duchowy park rozrywki
Człowiek
Nie wiem, więc jestem dobry. Rzecz o rozmyślnej ignoracji
Altruiści chcieliby zrozumieć, w jaki sposób ich czyny wpływają na innych – tymczasem ignorancja z wyboru pozwala ludziom zachowywać się samolubnie.
Linh Vu, Margarita Leib
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Dlaczego niektórzy ludzie nie chcą wiedzieć
Człowiek
Paul Erdős: Matematyk nomada i ekscentryk
Dzwonek do drzwi. Otwierasz i ze zdziwieniem stwierdzasz, że to twój kolega – starszawy pan skromnej postury, niedbale ubrany i… naćpany amfetaminą; nieproszony gość. Mija cię, wchodzi do twojego salonu z małą walizką, mieszczącą cały jego dobytek, i oświadcza: „Mój umysł jest otwarty”.
Jack Murtagh
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Matematyk nomada i ekscentryk
Człowiek
Niedopuszczalny koszt rodzenia dzieci
Przetoki odbytniczo-pochwowe i pęcherzowo-pochwowe – ciężkie urazy, którym można zapobiegać – powszechnie występują tam, gdzie matki nie mają dostępu do opieki zdrowotnej
Ashley Judd
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Niedopuszczalny koszt rodzenia dzieci
Człowiek
Tuczące ćwiczenia
Czy katorga na siłowni przynosi oczekiwane rezultaty?
(KKG)
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Tuczące ćwiczenia
Człowiek
Niewidzialne ofiary
Przemoc z użyciem broni palnej wywołuje lawinę zaburzeń psychicznych
Lori Youmshajekian
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Niewidzialne ofiary
Człowiek
Krzywda zapisana w genach?
Po przodkach dziedziczymy nie tylko kolor oczu czy skłonności do tycia. Niekorzystne doświadczenia mogą zmieniać przyszłe pokolenia poprzez ścieżki epigenetyczne.
Justyna Jońca
1 maja 2024
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2024
Krzywda zapisana w genach
Człowiek
Zdecydowane nie dla kary śmierci
Niezależnie od tego, czy używa się azotu, zastrzyku trucizny lub innych środków, kara śmierci jest usankcjonowanym przez państwo eksperymentem na ludziach
Redakcja Scientific American
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Zdecydowane nie dla kary śmierci
Reklama
Człowiek
Jak zmniejszyć liczbę samobójstw
Trzeba odpowiednio przeszkolić m.in. fryzjerów i barmanów
Sara Novak
1 maja 2024
Scientific American z dnia 1 maja 2024
Jak zmniejszyć liczbę samobójstw
Człowiek
Łowcy-zbieracze nie samym mięsem żyli
Archeolodzy mają coraz więcej dowodów na to, że jadłospis jaskiniowców był znacznie bardziej urozmaicony, niż sądziliśmy. I że w niektórych regionach świata nie mieli powodu, by przechodzić na gospodarkę wytwórczą.
Agnieszka Krzemińska
29 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 94. Piotr Jaworski: Wracamy do archeologicznego raju
Polscy naukowcy wznawiają badania antycznego Ptolemais w Libii – zainicjowane 24 lata temu i przerwane w 2010 r. Dr Piotr Jaworski, obecny kierownik wykopalisk opowiada o tym, jak to się zaczęło, co udało się znaleźć w tym niezwykłym mieście i jakie są plany na przyszłość.
Agnieszka Krzemińska
26 kwietnia 2024
Człowiek
Awarowie w alkowie, czyli zachować jak najczystszą stepową krew
Badacze długo zastanawiali się, w jakie związki romantyczne wchodzili przedstawiciele tego azjatyckiego ludu, który przywędrował do Kotliny Panońskiej. Badania genetyczne rozwiązały tę zagadkę.
Agnieszka Krzemińska
24 kwietnia 2024
Człowiek
Detronizacja zegara biologicznego – kolejny remake
Percepcja czasu różni się w zależności od tego, czego doświadczamy i na co patrzymy – doszli do wniosku uczeni. I ogłosili, że podważyli dogmat.
Marta Alicja Trzeciak
22 kwietnia 2024
Człowiek
Nie bał się popełniać głupich błędów. Zmarł Daniel C. Dennett
„Sam fakt, że miałem oszałamiająco ciekawe i bujne, satysfakcjonujące życie, pełne wspaniałych wydarzeń, całkowicie mi wystarcza. Uważam, że życie jest drogocenne, bo nie ma świata pozagrobowego” – mówił wybitny amerykański filozof umysłu, postać wyjątkowa w krajobrazie współczesnej nauki.
Karol Jałochowski
20 kwietnia 2024
Człowiek
Śmiech ociepla wizerunek Ronalda Reagana, cisza go chłodzi
Naukowcy postanowili zbadać, jak reakcje widzów słuchających wystąpień polityków na żywo, wpływają na ich postrzeganie przez oglądających je w telewizji. Wniosek: z żartami lepiej uważać.
Marcin Rotkiewicz
18 kwietnia 2024
Człowiek
Jaskinia lawowa Umm Jirsan: schronienie dla wędrujących
W znajdującej się na niegościnnej pustyni w Arabii Saudyjskiej grocie ludzie bywali regularnie. Pierwsi już 7 tys. lat temu.
Agnieszka Krzemińska
17 kwietnia 2024
Reklama
Człowiek
Mowa przed wiekami była też miedzią, srebrem i wełną
Pochowany w XVIII w. w krypcie krakowskiego kościoła św. Franciszka z Asyżu mężczyzna z rozszczepem podniebienia miał protezę. To pierwsze odkrycie takie odkrycie w Polsce i w Europie.
Agnieszka Krzemińska
17 kwietnia 2024
Człowiek
Ranga Dias: kłamię, więc jestem
O kontrowersjach wokół działań pracownika Rochester University w Nowym Jorku pisaliśmy w listopadzie ubiegłego roku. Teraz znamy więcej szczegółów sprawy, która wiele mówi o tym, jak działa świat nauki.
Tomasz Tarnawski
16 kwietnia 2024
Człowiek
Naukowcy! Gdybyście cofnęli się w czasie, bylibyście astrologami
Astrologia towarzyszy ludziom od zarania dziejów. To wiadomo. Ale co zawdzięcza jej współczesna nauka? Opowiada dr Alexander Boxer, fizyk i historyk nauki, autor książki „A Scheme of Heaven” (Schemat niebios).
Tomasz Targański
16 kwietnia 2024
Polityka z dnia 16 kwietnia 2024
Nauka, ta wyrodna córka
Człowiek
Zawsze zobowiązany. Zmarł prof. Zbigniew Mikołejko
Erudyta absolutny, bezkompromisowy palacz, bezkrytyczny kociarz. Po prostu dobry i wrażliwy człowiek. Filozofa i historyka religii żegna Joanna Podgórska.
Joanna Podgórska
15 kwietnia 2024
Człowiek
Europa płaciła srebrem z recyklingu. Do czasu
Naukowcy ustalili, skąd brano kruszec na monety wybijane we wczesnym Średniowieczu. I jaki miało to wpływ na układy polityczno-handlowe w zachodniej części naszego kontynentu.
Agnieszka Krzemińska
11 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 92. Piotr Sankowski, Natalia Letki, Marcin Nowotny: Habilitacja? Koszmar, proteza, relikt przeszłości
Skoro sens habilitacji podważa się od lat, dlaczego polscy naukowcy wciąż muszą się o nią ubiegać? Czy jest patologią, czy raczej desperacką próbą ratowania chorego systemu? I czym należałoby ją zastąpić? Odpowiadają Piotr Sankowski, informatyk z Uniwersytetu Warszawskiego, prezes IDEAS NCBR, Natalia Letki, socjolożka z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW oraz Marcin Nowotny, biolog z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej.
Karol Jałochowski
11 kwietnia 2024
Człowiek
Listy na kijkach wracają do Australii przez internet
Karbowane lub malowane drewniane przedmioty przez tysiące lat służyły Aborygenom do wymieniania informacji z sąsiadami. Właśnie powstała ich cyfrowa baza.
Agnieszka Krzemińska
10 kwietnia 2024
Człowiek
Ludzkość zacznie się kurczyć szybciej niż sądzono
Największą liczebność światowa populacja osiągnie za czterdzieści lat – prognozowali badacze. Okazuje się, że nie doszacowali spadku dzietności.
Tomasz Targański
9 kwietnia 2024
Reklama
Człowiek
Naukowcy już mieli ogłosić, że żyjemy w antropocenie... I wtedy wybuchła bomba
Wydawało się, że to będzie formalność. Światowe gremium ekspertów przypieczętuje oczywisty fakt, że żyjemy w antropocenie. Ale tak się nie stało.
Agnieszka Krzemińska
9 kwietnia 2024
Polityka z dnia 9 kwietnia 2024
Spór epokowy
Człowiek
Dał ekonomii ludzką twarz. Zmarł noblista Daniel Kahneman
Ten pionier ekonomii behawioralnej uchwycił paradoksy ludzkiego umysłu w języku zmatematyzowanym. Wywarł olbrzymi wpływ na teorię ekonomii, ale zapoczątkowana przez niego rewolucja jeszcze się nie dokonała.
Karolina Safarzyńska
8 kwietnia 2024
Człowiek
Pontyjski – ostatni ślad jońskiej greki – wymaga ratunku
W zachowaniu brzmienia umierającego języka, którym posługiwali się w starożytności mieszkańcy południowych wybrzeży Morza Czarnego, ma pomóc platforma crowdsourcingowa.
Agnieszka Krzemińska
5 kwietnia 2024
Podkast
Podkast 91. Agnieszka Krzemińska, Marta Alicja Trzeciak: Niewierna jak łabądź, czyli jak zglajchszaltowaliśmy bogactwo
Cudzołóstwo, dzieciobójstwo, kanibalizm – tym starym słowom przypisywane są nowe, fascynujące znaczenia. Kreatywność, elastyczność, dzielność – te epitety znowu dotyczą nie tylko samców. Nauka odsłania zachwycające, a związane z płcią zniuansowania przyrody i kultury. Opowiadają o tym dziennikarki pulsara i pisarki naukowe – archeolożka Agnieszka Krzemińska oraz lekarka weterynarii Marta Alicja Trzeciak.
Karol Jałochowski
5 kwietnia 2024
« poprzednia
1
2
3
...
15
następna »