Jak powstało życie na naszej planecie? Czy dotarło do nas z odległej galaktyki? A może narodziło się we wnętrzu Ziemi lub powstało na dnie oceanów? Z badań wynika, że prawda może być zupełnie inna. Zarówno testy laboratoryjne, jak i terenowe wskazują, że pierwsze komórki powstały w powierzchniowych źródłach termalnych powiązanych z pierwotnymi wulkanami.

Sporo owadów nazywamy muchami. Ale przecież znacznie się one od siebie różnią zarówno wyglądem, jak i zachowaniem. Przez niektóre chorujemy, inne uprzykrzają nam życie. Jeszcze inne zachwycają nas wyglądem i sprawnością. Są też i takie, które przysłużyły się nauce.

O ślinie myślimy rzadko, chyba że zaczyna nam zasychać w ustach. Tymczasem ten płyn ustrojowy jest nie tylko niesamowicie istotny dla naszego układu pokarmowego, ale też może być bardzo ważnym materiałem do diagnostyki.

Maleńkie sześcionogie zwierzę przetrwało w skrajnie surowym klimacie Antarktydy co najmniej 30 faz ekstremalnych ochłodzeń. Naukowcy próbują się dowiedzieć, jak mu się to udało.

Ten ewolucyjny wynalazek ssaków pozwolił im zasiedlić każde, nawet najbardziej niegościnne miejsce na Ziemi. Chroni przed zimnem, kurzem, wilgocią i drapieżnikami. Odbija szkodliwe promieniowanie słoneczne i jest nośnikiem zapachu. Pomaga także podczas zdobywania pożywienia i informuje o płci, wieku, a nawet zdrowiu czy stanie emocjonalnym. /Z archiwum WiŻ/

Czy zastanawiali się Państwo, jakie są koszty ekologiczne pochówku?

Woń drogich perfum to symbol luksusu. Co prawda dziś ładnie pachnieć może niemal każdy, ale w przeszłości to właśnie chmura wonnego aromatu odróżniała biedaka od bogacza, człowieka cywilizowanego od barbarzyńcy, śmiertelnika od boga.

Ryby i mięso odświeżane formaliną do balsamowania zwłok, czarny pieprz z proszku wydobytego z baterii czy papryka z roztartej cegły to tylko kilka przykładów kreatywności fałszerzy żywności. Podziemny rynek takich substancji kwitnie od lat.

Cmentarzysko w bułgarskiej Warnie słynie z tysięcy złotych przedmiotów i „grobu złotego penisa”. Przeprowadzone niedawno pierwsze kompleksowe badania zabytków przyniosły nowe ustalenia.

W zakamarkach naszego globu żyją plemiona, które izolują się od cywilizacji. Dlaczego?

Delfiny doskonale komunikują się między sobą. Może więc mogłyby się skomunikować także z nami? Chcąc nawiązać kontakt z tymi zwierzętami, biolodzy zaprosili do współpracy informatyków, a ci zbudowali im komputer, który próbuje zrozumieć delfinią mowę.

Jak świat długi i szeroki ludzie przeklinali i będą przeklinać. Mówienie brzydkich słów jest sposobem na wyładowanie agresji czy frustracji. Ale też bywa uzupełnieniem codziennego słownictwa. Klniemy coraz więcej i nic w tym dziwnego, bo wiele rzeczy nas na co dzień irytuje – korki, kolejka przy kasie sklepowej czy problemy z organizacją czasu.

Kiedy blisko 220 lat temu europejscy koloniści złowili w Australii pierwsze okazy dziobaków, nie wierzyli własnym oczom. Dziób jak u kaczki, ogon i futro jak u bobra, ostrogi na tylnych łapach... Wydawało się, że natura zażartowała sobie w najbardziej fantazyjny sposób.

Po raz pierwszy udało się zaobserwować zachowanie cząsteczek białka uczestniczących w fotosyntezie i reagujących na lek.

Naukowcy badający Mount St. Helens poznali dokładnie system transportu i magazynowania magmy pod tym wulkanem. Mają nadzieję, że wiedza ta ułatwi im przewidywanie następnych wielkich erupcji.

Samotny przyrodnik prowadzący badania w lasach Kolumbii Brytyjskiej przyczynił się do obalenia liczącej 150 lat teorii, przypominając nam wszystkim, jak bardzo ważna jest bliska obserwacja natury.

Czy z braku naturalnych wyjaśnień zjawiska należy rozważać możliwość, że zaawansowana cywilizacja kosmitów wywołuje tajemnicze pociemnienia odległej gwiazdy?

Badania nad sposobem, w jaki ludzie spalają kalorie, pozwalają zrozumieć, dlaczego aktywność fizyczna w niewielkim stopniu wpływa na masę ciała i jak nasz gatunek dorobił się swoich najważniejszych cech.

Wirale opanowały cyberprzestrzeń. Sukces zawdzięczają samym internautom, którzy spontanicznie udostępniają innym to, co im się podoba i co ich porusza. Wirale jednak mają też mroczną stronę – służą zarabianiu na naszych gustach i emocjach.

Innowacyjne metody odnawiania zasobów wód gruntowych opracowane w Kalifornii mogą się okazać przydatne w wielu regionach świata.

Złe warunki ekonomiczne i społeczne mają wpływ na wielkość, kształt i funkcjonowanie mózgu małego dziecka. Czy środkiem zaradczym mogłyby być stypendia dla najuboższych rodziców?

W Azji, gdzie tradycyjnie faworyzowana była płeć męska, a wiele milionów dziewcząt zostało porzuconych lub zabitych, coś zaczyna się zmieniać.

Okazuje się, że nie tylko ludzie są fanami dobrej zabawy. Rozrywki wszelakiego rodzaju występują też w świecie zwierząt. Choć z pozoru wydają się błahe, spełniają ważną ewolucyjną funkcję.

O chmurze słyszał już chyba każdy. W chmurze mamy zdjęcia, pocztę, PIT-y, dokumentację medyczną i mapy. Chmura obliczeniowa to – bez przesady – kręgosłup naszej cywilizacji technicznej. Spójrzmy, jak wyglądają jej poszczególne elementy i jak działają.

Sportowcy od zawsze szukali sposobów, by zapewnić sobie zdobycie najwyższych laurów. Czasem wystarczyło nieco podtruć przeciwnika, a czasem samemu wypić miksturę z amfetaminą i strychniną. Doping w sporcie to ciągły wyścig zbrojeń.

Mao Zedong uznawany jest zwykle za największego zbrodniarza w historii. By utrzymać się u władzy, nie wahał się przed niczym.

Warany z Komodo są sprawnymi drapieżnikami, które kochają padlinę. Wielkością i żarłocznością dorównują krokodylom. Są jadowite, a ich ślina dodatkowo zawiera śmiertelną mieszankę bakteryjną. Mogą się rozmnażać bez udziału samców.

Czy nasze wybory są wolne, zależne tylko od nas, czy może raczej wolność w podejmowaniu decyzji to iluzja, bo o wszystkim decydują za nas procesy zachodzące w układzie nerwowym?

Człowiek jest jedynym naczelnym, który świadomie kontroluje ruchy krtani: to nas naraża na zadławienie się, lecz pozwala nam na artykulację mowy. Jednak aparat, którego funkcja, jak się wydaje, jest związana z językiem, nie wyjaśnia w pełni jego ogromnej złożoności i przydatności.

Złoto od zarania dziejów było obok kamieni szlachetnych najbardziej pożądaną rzeczą na świecie. Symbolizowało bogactwo, władzę, a w skrajnych przypadkach nawet boskość. Przez nie knuto intrygi, mordowano, a nawet wywoływano wojny. Czasy obecne nie zmieniły znaczenia tego cennego kruszcu, czyniąc z niego ważny element światowych giełd i miernik bogactwa skarbu państwa.

Wyobraźmy sobie, że życie na Ziemi ulega katastrofie, a jedynymi pozostałościami po nas, jakie znajduje kolejny inteligentny gatunek na naszej planecie, są ogrodowe krasnale i jelenie, plastikowe lalki Barbie i płyty CD ze świątecznymi przebojami.

Nawet żarłacze białe mają się czego bać.

Para ośmiornic stała się prawdopodobnie najszczęśliwszymi przedstawicielami swojego gatunku w całej historii jego istnienia, kiedy badacze podali im MDMA – narkotyk „rekreacyjny”, znany pod nazwami Molly lub ecstasy. Zachowanie głowonogów po zażyciu narkotyku MDMA pozwala wyjaśnić pochodzenie zachowań społecznych.

Czerwona Planeta ma dwa księżyce. Choć nazywają się Strach i Trwoga, nie musimy się ich lękać. Są to ciekawe obiekty o tajemniczej przeszłości, które za jakiś czas stracimy z oczu.

Łyżeczka wody morskiej zawiera ponad milion mikroskopijnych stworzeń. Te biernie unoszące się w wodzie niepozorne organizmy odgrywają niebagatelną rolę w środowisku, umożliwiając rozwój życia na Ziemi. Dryfujący świat planktonu skrywa w sobie wiele tajemnic, które powoli wychodzą na jaw.

Uważamy, że ludożercy żyli gdzieś tam daleko, na nieodkrytych lądach. Tymczasem praktyki kanibalistyczne jeszcze nie tak dawno zdarzały się również w naszym kręgu kulturowym.

Większość zwierząt użytkowych utrzymuje się dla mięsa, mleka, jaj, skór czy wełny. Azjatyckiego łaskuna palmowego trzyma się w klatkach z uwagi na jego niesamowicie cenne... odchody.

Z kuchennego stołu kurze jaja trafiły do laboratoriów. Naukowcy nie traktują ich jednak jako przysmaku kulinarnego. Jest to dla nich wartościowy surowiec biomedyczny do produkcji suplementów i leków.

Miejsca, w których dobrze nas nakarmiono, mózg zapisuje sobie w pamięci długotrwałej.

Ktoś w końcu zbadał skuteczność spadochronów.

Skąd bierze się aromat ziół i przypraw? Dlaczego nie smakują one jak każdy inny zielony liść? Po co rośliny zainwestowały w nietypowe substancje?

Lubią Państwo spacery? To dobrze, bo służą one zdrowiu, a przy okazji trafić się może coś tak niecodziennego jak słońca poboczne albo też inne zapierające dech w piersiach zjawisko optyczne. Światło słoneczne do spółki z atmosferą potrafią wyczarować na niebie naprawdę niezwykłe widowiska.

Lubiana przez dzieci i dorosłych, kiedyś wyklęta we wschodniej Europie jako produkt na wskroś kapitalistyczny. Ma długą i ciekawą historię.

Historycy od dawna próbują rozwiązać zagadkę nagłego odwrotu Złotej Ordy – wielkiej armii Mongołów, która w I poł. XIII w. podbijała kolejne europejskie kraje i której zwiadowcy podchodzili pod Wiedeń.

Substancje te występują prawie wszędzie. Oprócz tych, które spożywamy na co dzień, jak kofeina, są też takie, z którymi raczej nie warto się stykać, ponieważ nawet w minimalnych dawkach mogą zabić.

Teorie spiskowe zagrażają naszemu bezpieczeństwu i demokracji. Okazuje się, że niektóre emocje zwiększają podatność na takie myślenie

Kościom zawdzięczamy foremność naszego ciała. To one sprawiają, że nie rozlewamy się na ziemi jak ameby, możemy pomachać ręką lub podskoczyć, a byle uderzenie nie wytrząsa nam mózgów z głów. Jesteśmy jednak dla nich mało wyrozumiali i nie dbamy o nie.

Dlaczego delfiny, foki i inne zwierzęta potrafią spać tylko połową mózgu?

Psychologowie z niepokojem badają nowe formy interakcji społecznych, stworzone przez internet. I nie chodzi już nawet o izolację czy powierzchowność kontaktów, ale o realne działania zagrażające zdrowiu i życiu człowieka.

Kiedy samolot osiągnie wysokość przelotową, uszy pasażerów są narażone na hałas rzędu 80–85 dB, w zależności od odległości od silników. Taki huk ogranicza zdolność odczuwania smaku. Nie wpływa jednak w taki sam sposób na percepcję wszystkich rodzajów pożywienia.

Kiedyś było materiałem drogim, budzącym podziw. Dziś prawie nie dostrzegamy jego istnienia, choć jest wszechobecne. Dzięki szkłu rozwijają się sieci telekomunikacyjne, lasery, czujniki medyczne. Można je nazwać materiałem XXI w.

Kilka laboratoriów na świecie zajmuje się nową dziedziną, w której żywe rośliny łączy się z produktami nowoczesnej chemii, elektroniki i nanotechnologii. Wykrywanie materiałów wybuchowych, wytwarzanie prądu czy sterowanie kolorem kwiatów – to tylko kilka z wielu pomysłów na wykorzystanie e-roślin.

Niektórzy twierdzą, że lekarze „trują chemią” i ratunku należy szukać w ziołolecznictwie. Inni z kolei mówią, że stosowanie preparatów roślinnych jest zabobonem, znachorstwem. Kto ma rację?

Tatuaże przestały się kojarzyć z plemionami pierwotnymi, marynarzami, marginesem społecznym czy kryminalistami. Chociaż ich wykonanie wiąże się z bólem i może być szkodliwe dla zdrowia, obecnie zwyczaj ten przeżywa renesans, a zdobienie ciała stało się sztuką.

Silne związki wydają się pomagać pawianom w przezwyciężaniu trudności występujących w dzieciństwie. Odkrycie to może mieć duże znaczenie dla medycyny

O tajnikach teorii gier z Konradem Grabiszewskim, profesorem ekonomii na University of Miami, rozmawia Jakub Zimoch.

Czy zwierzęta w ogóle potrafią się wzajemnie hipnotyzować? Czy kot może hipnotyzować wróbla, wąż mysz, pies oposa, sarna swoje młode, a stojący najwyżej gatunkowo człowiek prawie wszystkie inne zwierzęta?

Zhakowanie systemu nawigacji satelitarnej nie jest trudne, a USA nie są przygotowane do jego natychmiastowej obrony w przypadku ataku

Wydawałoby się, że to najbardziej francuskie wino zyskało międzynarodową sławę właśnie dzięki Francuzom. Nic bardziej mylnego. Francuzi co prawda zaczęli jego produkcję i opracowali unikalną technikę podwójnej fermentacji, ale samo zamykanie szampana w butelkę wymyślili Anglicy. To również dzięki nim bąbelkowe wino z Szampanii podbiło światowe salony.

Strzyżenie, golenie, upinanie, dekorowanie i barwienie – to tylko niektóre z zabiegów, jakim poddawał się człowiek w ciągu wieków, by zmienić wygląd swoich włosów. Wszystko po to, aby wyróżnić się z tłumu, podkreślić przynależność plemienną lub rasową, uzewnętrznić lub podnieść swój status społeczny. Czasami fryzura odzwierciedlała przekonania religijne, poglądy, a ostatnio nawet stan ducha czy samopoczucie.

Dlaczego niektórzy są bardziej wrażliwi na stres? Co dzieje się wtedy z ich organizmem? Czy stres jest zawsze szkodliwy?

Od inteligentnych opakowań przez jeszcze bardziej inteligentne lodówki po pojemniki na śmieci, rejestrujące, co wyrzucasz, oraz aplikacje na smartfony, umożliwiające dzielenie się żywnością. Jak technologia z nauką mogą nam pomóc w ograniczeniu marnotrawstwa żywności.

Srebro cenimy ze względu na połysk, barwę oraz łatwość obróbki. To właśnie m.in. z niego bito monety na całym świecie. Teraz robi karierę w przemyśle, medycynie i gastronomii.

Przydają się tu język atakujący ofiarę w ułamku sekundy bądź zęby jadowe czy sprytna budowa szczęk. Połknąć można zresztą nie tylko pożywienie, ale i ogień lub przedmioty codziennego użytku. A jama gębowa to czasami magazyn jedzenia, zbiornik na deszczówkę albo inkubator dla potomstwa.

Europejscy żeglarze regularnie odwiedzali zachodnią Kanadę na setki lat przed wyprawą Kolumba. Ślady po ich wizytach wciąż są znajdowane na wyspach Arktyki.

Ostatnio mówi się, że w wiadomościach jest mnóstwo wszelkiego rodzaju g... Ja, dla odmiany, postanowiłem zająć się nie tym metaforycznym, ale jak najbardziej prawdziwym.

Drzewa potrafią być prospołeczne i pomagać sobie wzajemnie. Dysponują podziemnym światłowodem. Nakłaniają grzyby do morderstwa. Emitują dźwięki…

W przyrodzie (ale też i w życiu społecznym) interesują nas rzeczy ekstremalne i nietuzinkowe, co znajduje odzwierciedlenie we wszelakich rankingach eksponujących wszystko to, co „naj”: największy, najszybszy, najbogatszy, ale też najmniejszy, najwolniejszy czy najbiedniejszy. Zainteresowanie to bierze się prawdopodobnie z wrodzonych tendencji do poznania granic funkcjonowania praw rządzących światem.

Obuwie, które chroni nasze stopy przed zimnem, wilgocią, urazami i brudem, jest niemal od zawsze nieodłącznym elementem naszej garderoby, wyznacznikiem pozycji społecznej i dodającą seksapilu ozdobą.

Odkręcając kran, rzadko myślimy o tym, że jesteśmy prawdziwymi szczęściarzami. Mamy praktycznie nieograniczony dostęp do dobrej słodkiej wody. A przecież w wielu miejscach świata jest ona na wagę złota. Często jednak nie brakuje tam wody morskiej. Dlatego też specjaliści pracują nad technologią jej odsalania.

Dziś, gdy antropologowie zastanawiają się, jak najlepiej chronić izolowane plemiona, rdzenne ludy w Kolumbii próbują osłonić swoich niemających kontaktu z zachodnią cywilizacją sąsiadów przed nadciagającym marszem nowoczesności