Struktura
Frank Wilczek dostaje Duchowego Nobla
Od pół wieku Nagroda Templetona jest źródłem nieustających kontrowersji. Wśród jej laureatów są i święci, i uczeni. Zasłużeni mniej i bardziej. Fizyk Frank Wilczek należy do tych ostatnich. A przy tym uprawia dywersję na tyłach.
Karol Jałochowski
11 maja 2022
Człowiek
Sinice kwitną w naszych trzewiach
Podczas gdy jedne widzimy latem na Bałtyku, innych nie możemy dostrzec, choć są bardzo, bardzo blisko: w ciemnościach naszych jelit. Co wiemy o tych lokatorkach i na co nam się ta wiedza może przydać?
Piotr Rzymski
6 maja 2022
Człowiek
Techrealizm, czyli życie w sieci jednak nie skończy się zbawieniem
Od kilku lat świat zalewa fala niechęci wobec technologicznych gigantów z Doliny Krzemowej. Zrzucamy twórców Facebooka, Google’a czy Apple’a z cokołów, na których sami ich ustawiliśmy.
Mariusz Sepioło
1 maja 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2022
Facebook i inne demony
Człowiek
Cecilia Payne: orchidea wśród gwiazd
W 1919 roku dość przypadkowo dostała kartę wstępu na wykład Arthura Eddingtona, który przedstawiał wyniki obserwacji całkowitego zaćmienia Słońca, potwierdzające przewidywania teorii względności Einsteina. Rozmyślała nad tym tak intensywnie, że nie mogła spać przez trzy noce.
Andrzej Kajetan Wróblewski
1 maja 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2022
Od orchidei do gwiazd
Człowiek
Przed bykami uciekamy coraz szybciej
Gonitwy byków pozwalają poznać ruch spanikowanego tłumu.
Jack Tamisiea
1 maja 2022
Scientific American z dnia 1 maja 2022
Prędkość jednak rośnie
Opinie
Szerzyciele fake newsów
Do ich rozpowszechniania częściej skłonne są osoby impulsywne o poglądach bliskich konserwatywnym
Asher Lawson, Hemant Kakkar
1 maja 2022
Scientific American z dnia 1 maja 2022
Szerzyciele fake newsów
Człowiek
Astronomki świecą własnym, silnym światłem
Są buńczuczne. Nie chcą dopasowywać się do archaicznych standardów, walczą z ograniczeniami i uprzedzeniami. Mają wielkie ambicje naukowe i nie zamierzają z nich rezygnować. Nowe pokolenie badaczek rozpoczyna rewolucję w kulturze akademickiej.
Ann Finkbeiner
1 maja 2022
Scientific American z dnia 1 maja 2022
Kobiety biorą się za gwiazdy
Człowiek
Stan hipnagogiczny źródłem genialnych pomysłów
Thomas Edison wybudzał się tuż przed głębszym zaśnięciem, aby zwiększyć swoją kreatywność. Badania potwierdzają, że jego metoda może być skuteczna w przypadku każdego z nas.
Bret Stetka
1 maja 2022
Scientific American z dnia 1 maja 2022
Drzemać jak geniusz
Reklama
Człowiek
Niewieści rozum ku nauce ostry a prędki
Dziś, przynajmniej w Europie, kobiety częściej niż mężczyźni mogą pochwalić się dyplomem ukończenia studiów wyższych. Jednak ich droga do edukacji była wyboista i długa.
Katarzyna Sokołowska
1 maja 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 maja 2022
Niewieści rozum ku nauce ostry a prędki
Człowiek
Jerozolima: prawda w Biblii czy pod ziemią
Prowadzenie prac archeologicznych w mieście trzech religii i dwóch wrogich narodów wciąż jest tak samo uwikłane w konflikty religijne i polityczne, jak było w XIX wieku. I wciąż nauka nieraz w tych sporach przegrywa.
Andrew Lawler
1 maja 2022
Scientific American z dnia 1 maja 2022
Nowa archeologia Jerozolimy
Struktura
Słowa: sondy głębinowe kolektywnej duszy
Półtora wieku fascynacji rozumem, a później ucieczka w irracjonalizm – taką ewolucję postaw społeczeństw zachodnich potwierdzają wyniki analizy treści milionów książek.
Karol Jałochowski
24 kwietnia 2022
Człowiek
Świt wszystkiego: Nowa historia ludzkości
Nowa nauka przywraca naszym praprzodkom pełne człowieczeństwo. Dowodzi, że byli znacznie bardziej pomysłowi niż my. Uczmy się od nich, jak tworzyć bardziej ludzkie społeczeństwa – przekonują David Graeber i David Wengrow, autorzy „The Dawn of Everything”.
Karol Jałochowski
20 kwietnia 2022
Podkast
Podkast 13. Agnieszka Krzemińska: Pomysłowy dzikus zrywa konceptualne kajdany
Jak to się stało, że straciliśmy dawną – by nie rzec pierwotną – pomysłowość i utknęliśmy w systemie społecznym tak dalekim od udanych eksperymentów, których dokonywaliśmy w przeszłości? Z Agnieszką Krzemińską rozmawiamy o książce „The Dawn of Everything: A New History of Humanity” Davida Graebera i Davida Wengrowa.
pulsar
20 kwietnia 2022
Człowiek
Kartezjusz nie jest taki zły
Nie da się wyjaśnić świadomości jako czegoś co „pojawia się”, gdy zachodzą bardzo złożone procesy neurologiczne – filozof Jan Hartman kontruje tezy Antonia Damasio.
Jan Hartman
19 kwietnia 2022
Człowiek
Umysł. Z wiecznego nigdzie do mózgu i jego okolic
Myśl, by pojmować umysł jako coś, co stanowi jeden zespół z organizmem, może się wydawać sprzeczna z intuicją. Niesłusznie.
Antonio Damasio
15 kwietnia 2022
Człowiek
Planety szaleją, a człowiek powstaje
Zmienne konfiguracje elementów Układu Słonecznego doprowadziły do pojawienia się człowieka rozumnego – sugerują symulację komputerowe przeprowadzone na niespotykaną do tej pory skalę.
pulsar
14 kwietnia 2022
Reklama
Człowiek
Koniec świata, czyli początek
Zmiana klimatu to oczywiście wielkie wyzwanie, ale nie musi oznaczać katastrofy. Dawne społeczeństwa wykazywały niezwykłą zdolność adaptacji do nowych warunków – mówi dr hab. Adam Izdebski.
Tomasz Targański
13 kwietnia 2022
Człowiek
Mieszczuchy nie umieją nawigować
Sprawniej poruszamy się w tego rodzaju miastach, w jakich dorastaliśmy. A najsprawniej orientujemy się w przestrzeni, jeśli wychowaliśmy się na wsi.
pulsar
11 kwietnia 2022
Człowiek
To idzie naukowa młodość
Znamy tegorocznych laureatów konkursu „Odkrycia” – Polska Edycja EUCYS. Trójka będzie repreprezentowała Polskę podczas międzynarodowych finałów w Lejdzie.
pulsar patronuje
8 kwietnia 2022
Człowiek
Pompejański symulator umysłów
Szwedzcy uczeni tworzą wirtualne rekonstrukcje starożytnej willi w Pompejach. Wchodzą do głów ich dawnych mieszkańców oraz projektantów.
pulsar
7 kwietnia 2022
Człowiek
Mleko nigdy obok mięsa, czyli czym jest koszer
Hamburger w przydrożnym barze, lek, ubiór, smartfon i internet. Wszystko to może się nie nadawać do użytku przez Żydów.
Radosław Kożuszek
1 kwietnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2022
Koszerność
Człowiek
Wyspa Wielkanocna: nieidealny pępęk świata
Około 1200 r. Rapa Nui porastały wyniosłe palmy z rodzaju Jubaea, którym od co najmniej 35 tys. lat udało się przetrwać wszystkie kryzysy klimatyczne. Cztery wieki później nie było ich niemal wcale. Czy wtedy kryzys był już nieunikniony?
Andrzej Hołdys
1 kwietnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2022
Tajemnicza wyspa
Człowiek
Stopa zrobiła z małpy człowieka
Człowiek w ciągu całego swojego życia pokonuje dystans równy kilkukrotnemu obwodowi Ziemi. Jesteśmy jako gatunek niezrównanymi piechurami i wytrwałymi biegaczami, nie są nam obce skoki i taneczne akrobacje, a zawdzięczamy to naszym doskonale skonstruowanym stopom.
Katarzyna Sokołowska
1 kwietnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2022
Wyjść na ludzi
Człowiek
Bracia de Jussieu i wymyślony cedr w kapeluszu
Z tej rodziny wywodziło się wielu dobrych administratorów i urzędników państwowych. Ale tradycja ta zanikła, gdy aż czterech synów aptekarza Laurenta zdecydowało się poświęcić botanice. Rządzili nią przez 150 lat.
Andrzej Kajetan Wróblewski
1 kwietnia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 kwietnia 2022
Ogródek w kapeluszu
Reklama
Człowiek
Nieskrępowany ruch zwiększa kreatywność
Nie ruch sam w sobie pomaga myśleć bardziej elastycznie, a możliwość wykonywania ruchów swobodnych.
Ariadna Ciążela
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Mózg na spacerze
Człowiek
Po co człowiek kiwa szóstym palcem
Mózg zawiera mapę organizmu, którego jest częścią. Można nią manipulować. Ma to implikacje filozoficzne i praktyczne – dla osób z kończynami robotycznymi.
Matthew Hutson
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Fantomowy palec
Środowisko
Człowiek mocno miesza w oceanach
Wielkość biomasy, czyli wszystkich żyjących w oceanach stworzeń – gdy rozłożyć ją na oddzielne pod względem wielkości klasy – z grubsza odpowiada regularnym rozkładom matematycznym. Ta prawidłowość ulega teraz zachwianiu pod wpływem działalności człowieka.
Nikk Ogasa
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Ciężar życia
Człowiek
Jak COVID zmienił świat?
Wiosną 2020 roku w mediach społecznościowych popularność zyskał pewien rysunek. Pokazywał miasto na małej wyspie otoczonej oceanem. Napis w chmurce głosił: „Pamiętajcie o myciu rąk i wszystko będzie dobrze”. W tym samym czasie w stronę wyspy po oceanie pędziła potężna fala nazwana „COVID”, za którą wędrowała jeszcze większa fala z napisem „recesja”, a za nią gigantyczna ściana wody zamierzająca połknąć wszystko na swojej drodze opisana jako „zmiana klimatu”.
Jen Schwartz
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Jak COVID zmienił świat?
Człowiek
Pandemia pokazała, że indywidualizm to mit
Ewolucja uczyniła nas wzajemnie od siebie zależnymi. Teraz tym bardziej musimy zapomnieć o samowystarczalności.
Robin G. Nelson
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Pandemia pokazała, że indywidualizm to mit
Człowiek
Naukowe młyny mielą coraz szybciej
Badacze harują przez całe dekady, by choć odrobinę przesunąć granicę ludzkiej wiedzy. Wyścig z COVID-em wymusił na naukowcach działania przystosowawcze. Znaleźli nowe formy szybkiej komunikacji i współpracy.
Joseph B. Bak-Coleman i Carl T. Bergstrom
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Wspólnie, błyskawicznie i naukowo
Człowiek
Pisanie o pandemii, jak składanie samolotu w locie
Pandemia nauczyła dziennikarzy, że brak dowodów nie jest dowodem braku i że trzeba podchodzić krytycznie do słów renomowanych instytucji. I że nie da się oddzielać nauki od polityki.
Tanya Lewis
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Dziennikarstwo naukowe w nowej rzeczywistości
Człowiek
Światową Organizację Zdrowia trzeba wymyślić od nowa
Globalne instytucje zdrowotne sięgnęły granic swoich możliwości. Zawiódł prawny instrument mający pomóc w przeciwdziałaniu pandemii. To okazja do śmiałych reform.
Lawrence O. Gostin
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Globalne instytucje zdrowotne sięgnęły granic swoich możliwości
Reklama
Człowiek
Nieprzygotowani do kryzysu klimatycznego
Eksperci od zarządzania kryzysowego są przytłoczeni natłokiem kolejnych katastrof
Samantha Montano
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Nieprzygotowani do kryzysu klimatycznego
Człowiek
Znacznie głębsze nierówności
Ubodzy, niezależnie od miejsca zamieszkania, poniosą największe trwałe straty
Joseph E. Stiglitz
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Znacznie głębsze nierówności
Zdrowie
Koronawirus ma i dobry ogon
Długi COVID przyciągnął uwagę do chorób przewlekłych. Nadszedł czas, aby badacze medyczni poważnie zajęli się długo kontestowanymi schorzeniami.
Meghan O’Rourke
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Długi COVID przyciągnął uwagę do chorób przewlekłych
Człowiek
Covid-19 zbiera nierówne żniwo
Dane opowiadają o zgonach, próbach przystosowania się i nierównościach
red.
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
COVID zbiera nierówne żniwo
Człowiek
Hej ho, do pracy by się nie szło
Dzięki pracy zdalnej uświadomiliśmy sobie, że nasze życie zawodowe może wyglądać inaczej. Wszyscy. Nie tylko ci, którzy nie mają dzieci.
Christina Maslach i Michael P. Leiter
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Praca po nowemu
Człowiek
COVID pogłębił podziały w amerykańskim społeczeństwie
Pandemia zdynamizowała ruch Black Lives Matter, a także sprowokowała groźną reakcję
Aldon Morris
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
COVID pogłębił podziały w amerykańskim społeczeństwie
Człowiek
Szczepionkowa nierówność utrudnia ratowanie planety
COVID-19 powiększył skalę nacjonalistycznej ksenofobii i wywołał szczepionkowy apartheid. Ci, którzy mają najwięcej do stracenia, są najmniej słuchani.
Nnimmo Bassey
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Nierówny dostęp do szczepionek utrudnia ratowanie planety
Człowiek
Po nitce spisku do kłębka nieprawdy
Relacje o pochodzeniu wirusów zawsze były podatne na dezinformację, a hipoteza wycieku koronawirusa z laboratorium zagraża nie tylko badaniom – ale także ludzkiemu życiu.
Stephan Lewandowsky, Peter Jacobs, Stuart Neil
1 kwietnia 2022
Scientific American z dnia 1 kwietnia 2022
Teorie spiskowe utrudniają dochodzenie do prawdy
Reklama
Podkast
Podkast 10. Marta Zaraska: Kochajmy się, czyli tajemnica życia prawie wiecznego
Jak skutecznie zmniejszyć ryzyko przedwczesnej śmierci? Czy warto katować się na siłowni? Po jaki narkotyk można sięgnąć bezkarnie, by poczuć się dobrze i odnaleźć sens życia? Marta Zaraska, pisarka i dziennikarka naukowa współpracująca z „Washington Post”, „Scientific American”, „The Atlantic” i POLITYKĄ, przeanalizowała 600 prac naukowych, by znaleźć odpowiedzi na te pytania. Owocem jest ukazująca się właśnie w Polsce książka „Tajemnice długowieczności. Jak przyjaźń, optymizm i życzliwość pomagają dożyć stu lat”. O niej właśnie rozmawiamy.
pulsar
30 marca 2022
Człowiek
Dieta osiadłego bandyty, czyli czego chce Putin
Mówi się, że mafia to rak żerujący na organizmie państwa. Ale być może jest ona mało wyrafinowaną, lecz zabójczo skuteczną formą rządów? Postrzegana przez ten pryzmat decyzja o inwazji na Ukrainę może się wydawać racjonalna.
Tomasz Targański
28 marca 2022
Człowiek
Piękno siłą napędową naukowców
Zachwyt w biologii czy fizyce wiąże się z wyższym poziomem satysfakcji z pracy i lepszym zdrowiem psychicznym badaczy. Ale nie wszyscy zachwycają się jednakowo.
pulsar
23 marca 2022
Człowiek
Cały genom ludzki rozpracowany. Ale to nie koniec
Dwadzieścia jeden lat po historycznym odczytaniu ludzkiego genomu, poznaliśmy 100 proc. jego zawartości. Teraz naukowcy snują plany opracowania pangenomu – zbioru informacji o wszystkich wariantach i mutacjach występujących u wszystkich ludzi.
Jacek Kubiak
21 marca 2022
Człowiek
Babcia zdobywa Nobla
Pod takim tytułem londyński dziennik „Daily Mail” podał w październiku 1964 r. sensacyjną wiadomość o przyznaniu Nagrody z chemii angielskiej uczonej Dorothy Crowfoot-Hodgkin. Po Marii Skłodowskiej-Curie i jej córce Irene została ona trzecią kobietą wyróżnioną przez Komitet Noblowski.
Andrzej Kajetan Wróblewski
21 marca 2022
Człowiek
Jak William Harvey wzburzył krew
Dzięki pomysłowym eksperymentom wykazał, że krew w organizmie krąży nieprzerwanie, a serce ją tłoczy jak pompa. W Anglii jego odkrycia przyjęto je bez zastrzeżeń, ale na kontynencie wielu lekarzy z niego drwiło. Reagował na to ze spokojem, podobnie jak w trakcie bitwy w 1642 r., kiedy czytał książkę do momentu, aż nieopodal upadła kula armatnia.
Andrzej Kajetan Wróblewski
21 marca 2022
Człowiek
Surrealizm w piekle. Nauka się broni przed Putinem
Uczeni z karabinami, zapomniana wiedza, zrujnowane kolekcje i infrastruktura – ofiarą wojny w Ukrainie jest również nauka. W cieniu niespotykanej od dziesięcioleci wędrówki ludów trwają próby choćby częściowego jej ocalenia.
pulsar
18 marca 2022
Środowisko
Królowa bez władzy, ciało bez głowy – czyli cud inteligencji zbiorowej
Współpraca, obok rywalizacji, jest siłą napędową ewolucji. Czy można powiedzieć nieskromnie, że najlepszym przykładem jest Homo sapiens?
Marek Ścibior
18 marca 2022
Reklama
Człowiek
Pandemia się skończy, kiedy będziemy chcieli
Skąd dokładnie będziemy wiedzieć, że pandemia COVID-19 jest już przeszłością? Okazuje się, że odpowiedzi trzeba szukać raczej w socjologii niż epidemiologii.
Tanya Lewis
15 marca 2022
Podkast
Podkast 6. Magdalena Kaczmarek: Katastrofa nie zawsze oznacza rozpad
Czy i jak rozmawiać z dziećmi o wojnie? Czy przygotowywać na złe scenariusze? Jak mądrze pomagać uchodźcom? I czy katastrofa może mieć jakiekolwiek dobroczynne skutki? Rozmowa z dr Magdaleną Kaczmarek, psycholożką z Uniwersytetu SWPS.
pulsar
9 marca 2022
Człowiek
Odrażające konwulsje panslawizmu
Czy Putin postanowił reaktywować Związek Sowiecki? Wszak rozpad jego określił mianem „największej katastrofy politycznej XX wieku”. Odpowiedź brzmi: nie.
Jerzy Rohoziński
8 marca 2022
Człowiek
Dezinformacja większa niż radiacja
Nieprecyzyjne informacje o atakach na ukraińskie elektrownie atomowe, niewyraźne przekazy wideo, nieobecność ekspertów – to kombinacja groźniejsza niż putinowskie pociski dalekiego zasięgu.
kj/pulsar
4 marca 2022
Człowiek
Magia wirtualności
Ludzie stają się awatarami, drugie życie – pierwszym, a wirtualność – realnością. Ale czy linia podziału między tym, co realne i tym, co fikcyjne, jest w ogóle wyraźna? I potrzebna?
Maciej Musiał
4 marca 2022
Człowiek
100-lecie „Nosferatu”. Rzecz o krwiopijcach
Jak stary jest mit nieumarłego i czy każdy nieboszczyk przygnieciony kamieniem, pochowany twarzą do ziemi lub z głową między nogami uważany był za wampira?
Agnieszka Krzemińska
4 marca 2022
Człowiek
Dawni ludzie uczą lepszego świata
Radykalnie nowe spojrzenie na korzenie cywilizacji prowadzi do wniosku, że nie musimy akceptować dramatów współczesności. David Graeber i David Wengrow przekonują, że stać nas na więcej.
John Horgan
2 marca 2022
Podkast
Podkast 5. Agnieszka Krzemińska: Boginie, wiedźmy i kopciuszki. Nauka o kobietach, kobiety w nauce
Co nauka ma do powiedzenia o różnicach między kobietami i mężczyznami? Co nowe badania mówią o roli kobiet w dawnych społeczeństwach? Jak wyglądałaby nauka uprawiana tylko przez nie? Rozmawiamy o książce Angeli Saini „Gorsze. Jak nauka pomyliła się co do kobiet”, a w studiu gościmy Agnieszkę Krzemińską, archeolożkę i popularyzatorkę nauki.
pulsar
2 marca 2022
Reklama
Człowiek
Pan Gamow z Krainy Czarów
Miał śmiały plan przepłynięcia kajakiem przez Morze Czarne z Krymu do Turcji, by uciec z ZSRR. W USA założył „RNA Tie Club”, którego członkowie musieli nosić wymyślone przez niego krawaty. A poza tym zaproponował m.in. teorię powstawania pierwiastków podczas wybuchu gwiazd supernowych.
Andrzej Kajetan Wróblewski
1 marca 2022
Człowiek
Wymarli krewniacy wypalali lasy
Neandertalczycy z Europy Środkowej ingerowali ogniem w krajobraz już ponad sto tysięcy lat temu.
(HOLD)
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Amatorzy leśnych polan
Człowiek
Nowa wystawa czasowa w Muzeum POLIN „Od kuchni. Żydowska kultura kulinarna”
Kultura ta jest niezwykle zróżnicowana, ponieważ Żydzi od czasów starożytnych żyli w diasporze w wielu częściach świata, w różnym klimacie i do swojej kuchni włączali lokalne produkty i smaki.
red.
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Nowa wystawa czasowa w Muzeum POLIN „Od kuchni. Żydowska kultura kulinarna”
Człowiek
Kto zjadł babkę na Azorach?
Ludzie uprawiający ziemię i hodujący zwierzęta zamieszkali na archipelagu pół tysiąca lat przed jego portugalskimi „odkrywcami”.
(HOLD)
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Wikingowie czy Irlandczycy?
Człowiek
Kto sieje dezinformację, ten zbiera wygraną?
Już wielki chiński myśliciel Sun Zi wiedział, że wojnę można wygrać fałszywym słowem. Bez podjęcia wysiłku poznawczego zginiemy pod naporem oszczerstw na zamówienie.
Kamil Nadolski
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Oszczerstwa na zamówienie
Człowiek
Ludzie są groźniejsi niż aligatory
Nie tylko amerykańscy plantatorzy bawełny budowali swe fortuny dzięki katorżniczej pracy niewolników. Niewolnictwo było też powszechne w Europie i w Polsce.
Mariusz Sepioło
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Krew, pot i dolary
Człowiek
Gdy panuje głód, nie warto być Arnoldem
Milion lat temu niewielka mutacja odblokowała u praludzi cechę dającą im wielką przewagę. Redukcja rozmiarów ciała służyła populacji.
James Dinneen
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Głodne hominidy
Opinie
Wolność majsterkowicza
Kongres USA powinien wzmocnić prawa do samodzielnej naprawy elektroniki
Kyle Wiens
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Wolność majsterkowicza
Reklama
Środowisko
Czas przeprosić brata prostaka
Pochodzące z Chorwacji szczątki ukazują, że pogardzani często neandertalczycy mieli z nami znacznie więcej wspólnego, niż się dotąd wydawało.
David W. Frayer, Davorka Radovčić
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Neandertalczycy – tacy jak my
Człowiek
Mentalni skoczkowie chętnie wierzą w spiski
Ludzie, którzy pochopnie wyciągają wnioski, popełniają rozliczne błędy w myśleniu. Tymczasem skorzystanie choćby z nieco większej ilości informacji pomaga uniknąć poważnego błędu.
Carmen Sanchez, David Dunning
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Festina lente
Człowiek
Jak rozpoznać fake newsa?
Dzieci są szczególnie bezradne wobec dezinformacji. Kłopot w tym, że nauczyciele nie wiedzą, jak skutecznie uczyć odróżniania faktów od fikcji.
Melinda Wenner Moyer
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Jak rozpoznać fake newsa?
Człowiek
Skuteczne techniki bratniego pocałunku
Niezliczone są rodzaje powitań. Zależą od kręgu kulturowego – i gatunku. To doskonały sposób na szybkie przekazanie milionów bakterii, ale i zyskanie zaufania.
Tomasz Wojciechowski
1 marca 2022
Scientific American z dnia 1 marca 2022
Przywitaj się!
Człowiek
Pierre Bouguer sprawił, że nie idziemy na dno
Francuski matematyk i astronom, który opłynął Ziemię, żeby określić, czy ma kształt dyni czy cytryny, ale sławę zapewnił mu talent architekta okrętów.
Andrzej Kajetan Wróblewski
1 marca 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 marca 2022
Nastolatek profesorem
Struktura
Dlaczego kobiety odchodzą z nauki?
Wydaje się, że nauka jest świetnym miejscem rozwoju dla ambitnych i zdolnych kobiet. Często okazuje się jednak, że łączenie życia osobistego i naukowego to sport ekstremalny.
Iwona Chlebicka
28 lutego 2022
Człowiek
O czym śnią znieczulone muchołówki
Uśpione eterem, niewielkie mięsożerne rośliny przestają reagować na dotyk. Pomogą w badaniach procesów uśmierzania bólu.
pulsar
21 lutego 2022
Człowiek
Nie mamy licencji na kolektywne zabijanie
Dlaczego ze sobą walczymy? Jastrzębie mówią, że jako gatunek jesteśmy z natury skłonni do prowadzenia wojen. Ale gdy weźmiemy pod uwagę wszystkie dostępne dowody, górę biorą racje gołębi.
R. Brian Ferguson
18 lutego 2022
Reklama
Człowiek
Kwantowy cykl promienieje morficznym rezonansem
W powyższe zdanie uwierzycie chętniej, jeśli wypowie je uczony, a nie przewodnik duchowy. Naukowcy właśnie to sprawdzili.
pulsar
14 lutego 2022
Człowiek
Ja cię kocham, a ty kłamiesz
Naśladowanie – uczy się go w szkołach randkowania – to niezwykle skuteczna technika podrywu. I miecz obosieczny.
Paweł Muniak, Wojciech Kulesza
12 lutego 2022
Człowiek
Zdrowy egoizm służy demokracji
Komputerowe symulacje zachowań społecznych sugerują drogi wyjścia ze stanu radykalnej polaryzacji opinii.
kj/pulsar
3 lutego 2022
Podkast
Podkast 1. Agnieszka Krzemińska: Dawniej ludzie nie żyli w brudzie
Co wyrwało ludzi z dzikiej natury? Kiedy zaczęli się bać wody? Dlaczego brud niekoniecznie wykluczał ich piękno? Co uczyniło ich godnymi obcowania z bogami? O meandrujących dziejach higieny i kosmetyki opowiada Agnieszka Krzemińska, archeolożka i dziennikarka naukowa.
pulsar
2 lutego 2022
Człowiek
Bakterie jelitowe tak jakby uprawiają seks
„To tak, jakby po stosunku jedna osoba zyskała kolor włosów drugiej, czyli np. oboje byliby rudzi” – mówi naukowiec, który odkrył, po co u drobnoustrojów dochodzi do zbliżeń.
kc/pulsar
1 lutego 2022
Człowiek
Mów, to nie umrę
Do końca wieku zniknie jedna czwarta języków używanych na Ziemi – jeśli nie obejmiemy ich ochroną.
(HOLD)
1 lutego 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2022
Rzeź języków
Człowiek
Niewolnicy radości, niewolnicy zazdrości
Niepowodzenia innych sprawiają nam satysfakcję, bo tak ukształtowała nas ewolucja. Radość z cudzej radości wymaga świadomego wysiłku, ucieczki od darwinowskich predyspozycji.
Mariusz Sepioło
1 lutego 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2022
Twój pech, moje szczęście
Człowiek
Czas uznać borderline za długi cień traumy
Nawet niespełniające podręcznikowej definicji urazu psychicznego przeciwności losu mogą zostawić ślad w rozwijającym się mózgu.
Diana Kwon
1 lutego 2022
Scientific American z dnia 1 lutego 2022
Długi cień traumy
Reklama
Człowiek
Amerykańska „świetlana przeszłość” to przyszłość pełna nienawiści
Zagrożenie ekstremizmem w USA nie znikło. Emocje skrajnych grup mogą zostać łatwo wyostrzone przez kolejnego lidera politycznego lub zamach terrorystyczny inspirowany z zewnątrz.
Amy Cooter
1 lutego 2022
Scientific American z dnia 1 lutego 2022
Amerykańskie milicje od środka
Człowiek
Celtowie: obcy, pokojowo migrujący
Celtowie opanowali wyspy brytyjskie stopniowo. Podążali na północ, mieszając się z tubylczą ludnością.
(HOLD)
1 lutego 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2022
Skąd się wzięli Szkoci, Walijczycy i Irlandczycy?
Człowiek
Czytamy w rytmie mówienia
System przetwarzania języka pisanego przystosował się do sekwencji czasowych języka mówionego. Działa jak metronom, taktujący analizę informacji w mózgu.
Ariadna Ciążela
1 lutego 2022
Scientific American z dnia 1 lutego 2022
Między mową a pismem
Człowiek
Vera Rubin: Wstrzymała uprzedzenia, poruszyła galaktyki
Vera Rubin pokonała przeszkody stawiane kobietom w karierze naukowej, a wyniki jej badań do dziś dają do myślenia.
Andrzej Kajetan Wróblewski
1 lutego 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 lutego 2022
Mimo przeszkód osiągam cel
Człowiek
Kontakt wzrokowy nie gwarantuje harmonii
Analiza wymiany spojrzeń między rozmówcami sugeruje, że wspólnota uwagi nie zawsze jest pożądana.
Lydia Denworth
1 stycznia 2022
Scientific American z dnia 1 stycznia 2022
Odwróć wzrok
Człowiek
Człowiek projektem w budowie
Choć wydaje się, że Homo Sapiens nie zmienił się od tysięcy lat, ewolucja naszego gatunku trwa nieustannie.
(KKG)
1 stycznia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2022
Człowiek i ewolucja
Człowiek
Real zaciera granice
Internet wypełnią wirtualne światy, do których wejdziemy dzięki specjalnym goglom – jeśli tylko zechcemy je założyć.
Marek Matacz
1 stycznia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2022
Nadchodzi metawersum
Człowiek
Pseudoprzyjaciele ze smartfona
Wiele osób odczuwa emocjonalny związek z gwiazdami filmu czy muzyki. Ale dla niektórych jednostronna relacja z idolem staje się tą jedyną.
Mariusz Sepioło
1 stycznia 2022
Wiedza i Życie z dnia 1 stycznia 2022
Przyjaciele ze smartfona
Reklama
Człowiek
Turcja idzie na wojnę z brytyjskimi archeologami
Turcja odbiera brytyjskim naukowcom gromadzone przez nich próbki starożytnych roślin. Oficjalnie chodzi o stworzenie superżywności. Nieoficjalnie – o efekt propagandowy.
Mariusz Sepioło
1 grudnia 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 grudnia 2021
Turcja walczy z „obcymi” archeologami
Człowiek
Agroekologia systemowym sposobem na walkę z głodem
Agroekologia może uczynić coś, czego rządy, korporacje i międzynarodowe agencje zrobić nie potrafią: skończyć z głodem. Eksperymentują z nią już miliony rolników na całym świecie.
Raj Patel
1 grudnia 2021
Scientific American z dnia 1 grudnia 2021
Agroekologia ograniczy głód
Człowiek
Im większy kapitał społeczny tym mniejsze nierówności
W świecie pandemii i katastrof klimatycznych przed zapaścią społeczną uchroni nas altruizm – dowodzą badania ubogich czarnych społeczności.
Nancy Averett
1 grudnia 2021
Scientific American z dnia 1 grudnia 2021
Kapitał społeczny remedium na biedę
Człowiek
Koty: jak złagodzić ich tęsknotę
Indywidualiści, ale naprawdę tęsknią.
(KKG)
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Koty: jak złagodzić ich tęsknotę
Człowiek
Bessé’: jakich miała przodków
W połowie denisowianka, w połowie rdzenna Australijka. Mieszanka, której do tej pory nie znaliśmy.
(HOLD)
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Bessé’: jakich miała przodków
Człowiek
Prehistoryczne DNA: co mówi o ewolucji
Analiza prehistorycznego DNA pomaga poznać historię ewolucji gatunku ludzkiego.
(KKG)
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Prehistoryczne DNA: co mówi o ewolucji
Człowiek
Ekorasizm: jak biali ludzie trują innych
Inny niż biały kolor skóry ciągle sprawia, że ludziom żyje się trudniej i biedniej. Konsekwencją bycia niebiałym są także wdychanie toksycznych substancji i ekspozycja na wysokie temperatury.
Mariusz Sepioło
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Ekorasizm: jak biali ludzie trują innych
Człowiek
Złoto: czym grozi jego nowa gorączka
Każdego dnia dziesiątki tysięcy osób przekopują ziemię i koryta rzek w poszukiwaniu drobinek złotego kruszcu. Świat ogarnęła nowa gorączka złota.
Kamil Nadolski
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Złoto: czym grozi jego nowa gorączka
Reklama
Człowiek
Antarktyda: jak ją chronić przed turystami
Na Antarktydzie i wokół niej właśnie startuje wiosna. Wraz z nią w tej okołobiegunowej krainie zaczyna się ruch – powracają zwierzęta i turyści. Coraz więcej turystów.
Andrzej Hołdys
1 listopada 2021
Wiedza i Życie z dnia 1 listopada 2021
Antarktyda: jak ją chronić przed turystami
Człowiek
Uśmiech: może być przyjazny i wrogi
Niekoniecznie na dobre.
Ariadna Ciążela
1 listopada 2021
Scientific American z dnia 1 listopada 2021
Wróżenie z uśmiechu
Człowiek
Zdrowie: bajki pomagają w leczeniu dzieci
Słuchanie bajek łagodziło ból i stres u hospitalizowanych dzieci
Susan Cosier
1 listopada 2021
Scientific American z dnia 1 listopada 2021
Słowa, które uzdrawiają
Człowiek
Aborcja: Sąd Najwyższy USA interweniuje w sprawie drakońskich przepisów
Sąd Najwyższy zamierza wypowiedzieć się na temat drakońskich przepisów antyaborcyjnych wprowadzonych w stanie Missisipi
Elizabeth Nash
1 listopada 2021
Scientific American z dnia 1 listopada 2021
Zagrożone prawa aborcyjne
« poprzednia
1
...
6
7
8
...
13
następna »
Reklama
Reklama